Cuộc chiến sản xuất máy bay không người lái
Xung đột Nga-Ukraine đã chứng minh rằng, những đổi mới trong công nghệ máy bay không người lái có thể đem lại những lợi thế nhất định, đặc biệt là trong lĩnh vực phòng không. Để tránh các rủi ro chính trị, máy bay không người lái sẽ là lựa chọn nhanh chóng và nhận được sự ủng hộ. Tuy nhiên, các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái cũng đặt ra những vấn đề về đạo đức, buộc các nước phải có luật kiểm soát chiến tranh máy bay không người lái.
Các nước tăng tốc sản xuất máy bay không người lái
Máy bay không người lái đã nhanh chóng phát triển từ vai trò hỗ trợ trong các hoạt động quân sự trở thành một thành phần thiết yếu của chiến tranh hiện đại, và nhiều nước đang có nhu cầu rất lớn về loại vũ khí này. Vì vậy, để đảm bảo an ninh của chính mình, chính phủ nhiều nước đang theo dõi và nghiên cứu việc sử dụng máy bay không người lái từ cuộc xung đột Ukraine và các cuộc xung đột khác, như ở Trung Đông. Xung đột Nga-Ukraine đã chứng minh rằng những đổi mới trong công nghệ máy bay không người lái có thể đem lại những lợi thế nhất định, đặc biệt là trong lĩnh vực phòng không. Máy bay không người lái - hay UAV - đã được cả Ukraine và Nga sử dụng rộng rãi trong cuộc xung đột kéo dài 24 tháng, giúp quân đội giám sát liên tục trên bầu trời và tiêu diệt các mục tiêu có giá trị gấp hàng trăm lần giá trị của máy bay không người lái, chẳng hạn như như hệ thống phòng không và radar tiên tiến. Chính vì vậy, cả hai bên đều đang tăng tốc sản xuất loại vũ khí này.
Khi cuộc xung đột ở Ukraine tròn hai năm, một đơn vị trinh sát Ukraine đóng tại tiền tuyến phía Đông sử dụng máy bay không người lái cánh cố định (UAV cánh bằng) để thu thập thông tin mới nhất về vũ khí và di động của đối phương. Các máy bay không người lái cánh cố định có khả năng bay đường dài và thu thập dữ liệu từ hậu phương của đối phương, nơi lực lượng Nga cất giữ phần lớn kho vũ khí của họ.
Máy bay không người lái (UAV) đã trở thành một phần quan trọng trong nỗ lực chiến đấu của Ukraine kể từ tháng 2 năm 2022. Hàng nghìn chiếc có thể bay qua các vị trí của Nga ở miền Đông và miền Nam Ukraine bất cứ lúc nào. Nhưng nhiều chiếc trong số đó được lắp ráp vội vàng với giá rẻ, đồng thời việc thiếu chất lượng đang ảnh hưởng đến khả năng do thám và tấn công. Việc sử dụng máy bay không người lái góc nhìn thứ nhất (FPV) trong chiến đấu là một trong những chiến lược chi phí thấp mà Ukraine đang sử dụng.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hôm 6/2 tiết lộ ông đã ký sắc lệnh của tổng thống về việc thành lập lực lượng chiến đấu UAV chuyên dụng của quân đội Ukraine mà ông và các quan chức khác nhấn mạnh là một phần quan trọng trong việc chống lại Nga.
Ông Zelensky đã ký sắc lệnh yêu cầu chính phủ và tổng tham mưu các lực lượng vũ trang giải quyết các vấn đề về việc thành lập một lực lượng riêng cho các hệ thống máy bay không người lái. Ông Mykhailo Fedorov, Bộ trưởng Chuyển đổi Kỹ thuật số Ukraine, cho biết nhánh này sẽ tạo động lực mạnh mẽ cho sự phát triển công nghệ của quân đội. Ông nói, trong năm qua, máy bay không người lái về cơ bản thay đổi tình hình trên chiến trường. Chúng có hiệu quả trong việc ngăn chặn các cuộc tấn công của Nga và hỗ trợ các cuộc phản công của lực lượng vũ trang Ukraine.
Ông Volodymyr Zelensky - Tổng thống Ukraine chia sẻ: "Ukraine thực sự đã thay đổi tình hình an ninh ở Biển Đen nhờ máy bay không người lái. Việc phòng thủ trên chiến trường thường nhờ máy bay không người lái. Việc phá hủy lực lượng đối phương và thiết bị của họ - đó cũng là nhờ máy bay không người lái. Danh sách các nhiệm vụ hiện tại rất rõ ràng, phải tuyển dụng nhân viên làm việc với máy bay không người lái, các đơn vị đặc biệt, huấn luyện hiệu quả và hệ thống hóa kinh nghiệm trong sản xuất quy mô lớn cũng như thu hút những ý tưởng giỏi nhất và các chuyên gia giỏi nhất cho lĩnh vực này. Đó là những nhiệm vụ đặt ra cho quân đội, bộ quốc phòng và chính phủ nói chung”.
Vào tháng 12/2023, ông cam kết Ukraine sẽ sản xuất một triệu máy bay không người lái vào năm 2024. Các quan chức chính phủ cho biết Ukraine đặt mục tiêu sản xuất hàng chục nghìn máy bay không người lái mỗi tháng. Không có số liệu về sản lượng hiện tại, nhưng kể từ khi bắt đầu xung đột, việc sản xuất máy bay không người lái đã tăng vọt, với hàng chục công ty đang phát triển và sản xuất các mẫu khác nhau.
Bộ trưởng Chuyển đổi Kỹ thuật số Ukraine cho biết nước này sẽ sản xuất hàng nghìn máy bay không người lái tầm xa có khả năng tấn công sâu vào Nga vào năm 2024 và hiện đã có tới 10 công ty chế tạo được máy bay không người lái có thể bay tới Moscow và St Petersburg. Trong thời gian gần đây, Ukraine đã tiến hành hàng loạt vụ tấn công vào các cơ sở dầu mỏ của Nga.
Bộ trưởng Mykhailo Fedorov, 33 tuổi, là nòng cốt của Ukraine trong nỗ lực nuôi dưỡng các công ty khởi nghiệp quân sự tư nhân nhằm đổi mới và xây dựng ngành công nghiệp máy bay không người lái xung đột bước sang năm thứ ba và Ukraine đang tìm kiếm những cách thức mới để chống lại các lực lượng vững chắc của Nga.
Ông nói, một loạt cuộc tấn công gần đây vào các cơ sở dầu mỏ phản ánh sự tiến bộ của chính phủ trong việc nhanh chóng bãi bỏ quy định về thị trường máy bay không người lái và tăng cường tài trợ cho sản xuất, trong đó nhà nước đóng vai trò là nhà đầu tư mạo hiểm. Ông cho biết khoảng 2,5 triệu USD tài trợ đã được phân bổ cho các công ty khởi nghiệp công nghệ quân sự thông qua sáng kiến BRAVE1 do chính phủ khởi động vào năm ngoái, số tiền này sẽ tăng khoảng 10 lần vào năm 2024. Theo ông Fedorov, sản lượng của Ukraine đã tăng hơn 120 lần vào năm 2023, một phần trong nỗ lực rộng lớn hơn nhằm thu hẹp khoảng cách với Nga.
Trong khi đó, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu cho biết việc sản xuất máy bay không người lái quân sự của nước này đã tăng mạnh trong năm qua, mặc dù một số vấn đề kỹ thuật vẫn cần giải quyết. Nga đã sử dụng rộng rãi máy bay không người lái trong chiến dịch quân sự kéo dài gần hai năm ở Ukraine.
Ông Sergei Shoigu - Bộ trưởng Quốc phòng Nga cho biết: "Năng lực sản xuất cho phép chúng tôi hoàn thành hầu hết các nhiệm vụ mà chúng tôi phải đối mặt ngày nay. Đó là chống lại máy bay không người lái FPV, chiến tranh vô tuyến điện tử ở cấp độ chiến thuật và sử dụng trí tuệ nhân tạo. Tất cả đều đang được thực hiện."
Theo Defense News, Cơ quan xuất khẩu quốc phòng Nga Rosoboronexport dự định thành lập các cơ sở sản xuất máy bay không người lái ở khu vực Trung Đông, bao gồm cả UAE, trong bối cảnh Moscow cố gắng giành thị phần trong khu vực. Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga Dmitry Medvedev cho biết trên kênh Telegram rằng Nga sẽ triển khai sản xuất hàng loạt máy bay không người lái vì chúng đã chứng tỏ tính hiệu quả trong chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine.
Việc các quốc gia tăng chi tiêu quốc phòng để mua máy bay không người lái/UAV quân sự hiện đại và có công nghệ tiên tiến nhằm tăng cường khả năng chiến đấu dự kiến sẽ thúc đẩy tăng trưởng thị trường toàn cầu. Hơn nữa, việc tăng cường đầu tư vào AI và hệ thống tự hành cho các công nghệ tiên tiến đang thúc đẩy thị trường này. Một báo cáo từ Fortune Business Insights cho biết quy mô thị trường máy bay không người lái quân sự toàn cầu, trị giá 12,55 tỷ USD vào năm 2022, được dự đoán sẽ tăng từ 14,14 tỷ USD vào năm 2023 lên 35,60 tỷ USD vào năm 2030, đạt tốc độ là 14,10% trong thời kỳ dự báo.
Liên minh máy bay không người lái
Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đã khởi động một Liên minh máy bay không người lái trong một cuộc họp mới đây ở Brussels – Bỉ, nhằm cung cấp cho Ukraine 1 triệu máy bay không người lái trong thời gian tới. Vương quốc Anh và Latvia đang đi tiên phong trong sáng kiến này.
Chính phủ Anh cho biết liên minh sẽ tăng quy mô và tạo thuận lợi cho việc cung cấp máy bay không người lái, bao gồm cả máy bay không người lái có góc nhìn thứ nhất (FPV) - loại vũ khí trên không giá rẻ đã trở thành công cụ quan trọng trong nỗ lực của Ukraine đẩy lùi các cuộc tấn công của Nga. Theo truyền thông Latvia, 8 quốc gia sẽ tham gia liên minh. Hiện nay Anh đang là nhà cung cấp máy bay không người lái lớn nhất cho Ukraine. Hà Lan cũng đã tuyên bố sẽ tham gia liên minh. Nước này còn cam kết cung cấp cho Kiev các máy bay chiến đấu F-16, pháo binh, đạn dược và hệ thống phòng không. Hà Lan có thể sẽ phải chi thêm tới 2 tỷ euro trong năm 2024.
Không thể phủ nhận máy bay không người lái đóng vai trò ngày càng quan trọng trên chiến trường. Thời gian gần đây đã có những vụ tấn công bằng máy bay không người lái gây hậu quả nghiêm trọng cho đối phương. Hôm 14 tháng 2, chưa đầy hai tuần sau khi phá hủy tàu tên lửa Ivanovets, Ukraine tuyên bố đánh chìm thành công một tàu chiến có giá trị khác của Nga là Caesar Kunikov, một tàu đổ bộ lớp Ropucha, vào rạng sáng. Tuyên bố này đi kèm đoạn video ghi lại cảnh con tàu bị tàu không người lái Magura V5 của tình báo quân sự Ukraine tấn công liên tục. Phần lớn thành công này là kết quả từ sự đầu tư của Ukraine trong việc phát minh ra các tàu không người lái trên biển với hiệu quả sát thương cao.
Tuy nhiên, máy bay không người lái không đủ để đem lại cho Ukraine chiến thắng lớn trên chiến trường. Hỏa lực pháo mới có tính chất quyết định. Nga hiện đang nắm thế thượng phong. Moscow đã liên tục đạt được những thành tựu trong những tháng gần đây và tuyên bố giành chiến thắng lớn ở Avdiivka ở khu vực phía đông Donetsk. Người phát ngôn của lữ đoàn xung kích riêng biệt số 3, một trong những đơn vị của Ukraine ở thị trấn, cho biết họ bị Nga áp đảo.
Cần có luật kiểm soát chiến tranh máy bay không người lái
Có thể thấy rất nhiều nước đang ủng hộ việc sử máy bay không người lái trên chiến trường, coi đây là biện pháp hiệu quả để giảm con số thương vong của binh lính. Bên cạnh đó, loại vũ khí này còn đảm bảo uy tín của các chính trị gia. Cử tri sẽ rất bất bình khi thấy con cái họ bị huy động ra chiến trường xa xôi và nguy hiểm. Vì vậy, để tránh các rủi ro chính trị, máy bay không người lái sẽ là lựa chọn nhanh chóng và nhận được sự ủng hộ. tuy nhiên, các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái cũng đặt ra những vấn đề về đạo đức.
Máy bay không người lái có thể đảm bảo an toàn cho binh lính, nhưng thực ra chỉ là việc chuyển mối nguy hiểm từ binh lính sang cho dân thường. Ngành công nghiệp quốc phòng và những người ủng hộ chiến tranh bằng máy bay không người lái đưa ra những tuyên bố hùng hồn về loại vũ khí này, nhưng họ không thể biết chính xác những gì đang xảy ra từ thực địa cách xa hàng nghìn km. Ví dụ, trong khi Vương quốc Anh tuyên bố rằng chỉ có một dân thường thiệt mạng trong hàng nghìn cuộc không kích và không kích bằng máy bay không người lái của Anh ở Iraq và Syria, thì con số thương vong do các nhà báo và các tổ chức ghi nhận lại lên đến hàng nghìn người thiệt mạng trong các cuộc không kích của liên quân.
Đặc biệt, với sự tiến bộ của trí tuệ nhân tạo (AI), rất có thể hệ thống vũ khí tự động gây chết người (LAWS), trong đó AI đặt mục tiêu và thực hiện các cuộc tấn công mà không cần sự phán xét của con người, sẽ được đưa vào sử dụng trong thực tế. Khi đó, hậu quả sẽ nằm ngoài tầm kiểm soát của con người.
Trong những năm gần đây, các quốc gia đã và đang xem xét các quy định quốc tế liên quan đến hệ thống vũ khí tự động gây chết người, nhưng có những quan điểm trái ngược nhau giữa các nước. Một số ủng hộ việc áp đặt các quy định nghiêm ngặt và một số muốn giảm nhẹ quy tắc. Cuối năm ngoái, Đại hội đồng Liên hợp quốc đã thông qua nghị quyết điều chỉnh hệ thống vũ khí tự động. Theo luật nhân đạo quốc tế, việc sử dụng vũ lực trong chiến tranh chỉ giới hạn ở các mục tiêu quân sự và các cuộc tấn công sai quy định đều bị nghiêm cấm. Khi sử dụng máy bay không người lái, các quốc gia cần tuân thủ nguyên tắc không nhắm mục tiêu vào dân thường. Và khi sử dụng trí tuệ nhân tạo AI cũng không được phép đưa ra những quyết định có thể cướp đi hàng loạt sinh mạng của con người.
Sau nhiều lần trì hoãn, cuối cùng Quốc hội Mỹ cũng đã thông qua khoản viện trợ trị giá gần 61 tỷ USD cho Ukraine, với cuộc bỏ phiếu mang tính bước ngoặt tại Hạ viện hôm 20/3 và tại Thượng viện ngày 23/4, theo giờ địa phương. Liệu gói viện trợ của Mỹ có thể giúp Kiev xoay chuyển cục diện trên chiến trường hay chỉ làm xung đột kéo dài thêm?
Ông Trump bị cáo buộc làm giả hồ sơ để che đậy khoản thanh toán nhằm mua chuộc sự im lặng của một diễn viên phim người lớn về mối quan hệ với ông. Đây là phiên tòa đầu tiên mang tính lịch sử đối với một cựu tổng thống Mỹ và có thể là bước ngoặt đối với ông Trump trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2024.
Chủ đề Ngày Trái đất năm 2024 là “Trái đất và nhựa” nhằm kêu gọi các quốc gia giảm 60% sản lượng tất cả các loại nhựa vào năm 2040, hướng đến chấm dứt việc sử dụng nhựa vì sức khỏe của con người và Trái đất.
Sau 20 năm lãnh đạo đất nước, Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long sẽ từ nhiệm vào ngày 15/5/2024. Người kế nhiệm ông sẽ là Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Tài chính Lawrence Wong. Đây là tiến trình chuyển giao lãnh đạo đã được lên kế hoạch từ lâu của Singapore, và được Thủ tướng Lý Hiển Long gọi là thời khắc quan trọng.
Theo các nhà phân tích cuộc tấn công vào Iran vào sáng sớm thứ Sáu (19/4) theo giờ địa phương có thể nhằm mục đích vừa là một cách để trả đũa vừa là một thông điệp cảnh báo. Vụ việc không làm leo thang tình hình, nhưng những căng thẳng, mâu thuẫn giữa hai nước thì vẫn còn đó.
2024 là năm quan trọng của Ấn Độ với cuộc tổng tuyển cử có quy mô lớn nhất thế giới. Giới phân tích cho rằng, cuộc bầu cử trở thành tâm điểm thu hút sự quan tâm của dư luận quốc tế không chỉ bởi quy mô lớn, mà còn vì quốc gia Nam Á này có tiếng nói ngày càng quan trọng trên các diễn đàn quốc tế và là nền kinh tế có tốc độ tăng trưởng hàng đầu thế giới.
0