Hệ lụy của việc Tổng thống Biden ân xá cho con trai
Quyền của tổng thống
Hunter Biden, 54 tuổi, là người con trai còn sống duy nhất của Tổng thống Joe Biden và là thành viên gia đình duy nhất của một tổng thống đương nhiệm bị kết tội ở cấp liên bang.
Ông Hunter Biden hồi tháng 6 bị tuyên phạm ba tội nghiêm trọng, bắt nguồn từ việc mua súng ngắn khi đang nghiện ma túy hồi năm 2018. Hunter dự kiến bị tuyên án ngày 12/12. Con trai đương kim tổng thống hồi tháng 9 cũng thừa nhận toàn bộ 9 cáo buộc tránh né nộp 1,4 triệu USD tiền thuế trong khi chi nhiều tiền cho ma túy, gái mại dâm và các mặt hàng xa xỉ. Ông có thể phải đối mặt với mức án lên tới 25 năm tù vì tội sử dụng súng và 17 năm tù vì tội trốn thuế, tuy nhiên có khả năng ông chỉ bị kết án tổng cộng chưa đến năm năm.
Cả hai trường hợp đều không liên quan đến các cuộc điều tra kéo dài về các giao dịch kinh doanh của Hunter Biden mà đảng Cộng hòa đã cố gắng gán với cha ông, Tổng thống Joe Biden. Nhưng có khả năng ông có thể bị buộc thêm tội nếu ông không được ân xá.
Trong sáu năm, tôi đã là mục tiêu của cỗ máy tấn công không ngừng nghỉ của ông Trump. Xin nói rõ: cha tôi không tham gia về tài chính vào công việc kinh doanh của tôi. Không phải với tư cách là một luật sư hành nghề, không phải với tư cách là thành viên hội đồng quản trị của Burisma, không tham gia vào quan hệ đối tác của tôi với một doanh nhân tư nhân Trung Quốc, không tham gia các khoản đầu tư của tôi ở trong nước hay ở nước ngoài. Và chắc chắn không phải với tư cách là một nghệ sĩ.
Ông Hunter Biden - con trai của Tổng thống Joe Biden.
Theo Hiến pháp, tổng thống có quyền “ban lệnh ân xá và miễn trừ”. Một lệnh ân xá hoàn toàn sẽ đảo ngược một bản án hình sự trong quá khứ và hậu quả của nó, bao gồm khôi phục quyền bỏ phiếu, giữ chức vụ và tham gia bồi thẩm đoàn, nếu các quyền đó bị tước mất do hậu quả của bản án. Tổng thống cũng có thể ân xá cho những người bị kết án ở cấp liên bang, giảm án cho họ trong khi vẫn giữ nguyên bản án.
Tổng thống Biden có một đời tư đầy đau thương. Người vợ đầu tiên, Neilia Hunter Biden, và cô con gái 13 tháng tuổi Naomi qua đời trong một vụ tai nạn xe hơi. Con trai ông, Beau, chết vì ung thư não. Thêm vào đó, con trai duy nhất còn lại của ông, Hunter Biden, lại là người con đầu tiên của một tổng thống đương nhiệm phải đối mặt với các cáo buộc hình sự.
Nhiều đồng minh thân cận cho rằng ông Biden có lý do để ân xá cho con minh. Tổng thống tin rằng người con trai duy nhất còn lại đã gặp rất nhiều khó khăn để làm lại cuộc đời sau những năm tháng nghiện ngập. Ông lo ngại những cuộc công kích và điều tra có thể gây nguy hiểm cho nỗ lực làm lại cuộc đời của Hunter. Và ông chỉ còn chưa đầy hai tháng ở vị thế có thể giúp bảo vệ con trai khỏi tất cả những mối đe dọa đó.
Mặc dù tổng thống có thể ban hành số lệnh ân xá không giới hạn, nhưng chỉ có thể ân xá các tội hình sự ở cấp liên bang, không ân xá tội ở tiểu bang hoặc trách nhiệm dân sự. Ngoài ra, quyền ân xá của tổng thống cũng có giới hạn: ân xá phải thúc đẩy "phúc lợi công cộng"; không được sử dụng để xâm phạm các quyền hiến định, cản trở công lý hoặc để hối lộ; và chúng không được can thiệp vào nghĩa vụ của tổng thống là "cẩn trọng để luật được thực thi một cách trung thực", tránh khuyến khích vi phạm pháp luật trong tương lai.
Bão tố nổi lên
Quyết định ân xá toàn diện và vô điều kiện của Tổng thống Biden nhanh chóng hứng chịu nhiều chỉ trích từ cả các đồng minh lẫn đối thủ. Vài giờ sau thông báo, một số thành viên đảng Dân chủ nói rằng về mặt cá nhân, họ thông cảm cho quyết định ân xá của ông Biden để bảo vệ con trai duy nhất còn lại. Tuy nhiên, họ lo lắng động thái của ông sẽ phát đi thông điệp nghiêm trọng rằng người có thế lực sẽ được hưởng những đặc quyền riêng.
Thượng Nghị sĩ Michael Bennet gọi lệnh ân xá là quyết định “đặt lợi ích cá nhân lên trên nhiệm vụ” và “làm xói mòn thêm niềm tin của người Mỹ rằng hệ thống tư pháp công bằng và bình đẳng với tất cả mọi người”.
Hạ Nghị sĩ Greg Landsman cho rằng đây là “một bước lùi” đối với những người muốn “tin vào công quyền”. Trong lịch sử Mỹ, việc tổng thống ân xá cho người nhà mình là tương đối hiếm, nhưng đã từng xảy ra. Ông Trump cũng đã từng làm như vậy.
Năm 1974, Tổng thống Gerald Ford đã ân xá cho người tiền nhiệm của mình, Richard Nixon, sau vụ bê bối Watergate, một quyết định mà ông cho là cần thiết để đất nước vượt qua vụ bê bối.
Cựu Tổng thống Bill Clinton cũng đã ân xá cho người anh cùng cha khác mẹ của mình, người này đã nhận tội về tội danh ma túy vào năm 1985.
Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump đã ân xá cho thông gia, tức là cha của con rể Jared Kushner, Charles Kushner, người mà ông vừa bổ nhiệm làm Đại sứ Mỹ tại Pháp. Ông Trump cũng đã ân xá cho hàng chục người ngay trước khi rời nhiệm sở trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình, sau đó những người này đã ủng hộ ông hoặc hỗ trợ tài chính cho chiến dịch tranh cử năm 2024, bao gồm cựu chiến lược gia trưởng Nhà Trắng Steven Bannon, cựu cảnh sát trưởng Arizona Joe Arpaio, cựu chủ tịch chiến dịch Paul Manafort và cựu cố vấn chính trị Roger Stone.
Theo dữ liệu của Bộ Tư pháp, ông Biden đã ban hành 25 lệnh ân xá và 132 lần giảm án trong thời gian tại nhiệm. Những con số này thua xa so với các tổng thống dân chủ khác trong thời gian gần đây, bao gồm Tổng thống Barack Obama, người đã ban hành 212 lệnh ân xá và 1.715 lần giảm án trong hai nhiệm kỳ. Ông Obama đã ban hành hàng trăm lệnh ân xá vào ngày cuối cùng tại nhiệm, và ông Biden cũng có thể làm như vậy — hôm thứ Hai, thư ký báo chí Karine Jean-Pierre đã nói với các phóng viên rằng sẽ có thêm nhiều lệnh ân xá nữa.
Lần ân xá này của ông Biden có những điều đặc biệt gây tranh cãi, bởi trước đó ông từng tuyên bố sẽ không thực hiện điều này với con trai mình.
Về câu hỏi liên quan đến gia đình, tôi vô cùng tự hào về con trai tôi, Hunter. Con tôi đã vượt qua được cơn nghiện. Con tôi là một trong những người đàn ông thông minh và tử tế nhất mà tôi biết và tôi hài lòng rằng mình sẽ không làm gì cả. Tôi đã nói rằng tôi sẽ tuân thủ phán quyết của bồi thẩm đoàn. Và tôi sẽ làm như vậy và tôi sẽ không ân xá cho con.
Tổng thống Mỹ Joe Biden.
Trong lời giải thích cho quyết định ân xá, Tổng thống Biden đã viện dẫn một thỏa thuận nhận tội mà con trai ông đạt được với các công tố viên năm 2023, nhưng sau đó đã sụp đổ. Ông nói thỏa thuận đổ vỡ là do "áp lực chính trị của các đối thủ", nhưng thẩm phán phụ trách sự việc bác bỏ, nói rằng bà làm vậy vì nó không đúng với quy trình pháp lý. Sự thay đổi 180 độ của ông Biden về việc ân xá cho con trai đã khiến đảng Cộng hòa cáo buộc Tổng thống nói dối công chúng trước cuộc bầu cử. Nhà Trắng cố gắng giải thích rằng ông Biden đã "rất khó khăn" để đưa ra quyết định như vậy.
Việc làm ngược lại với chính điều mình đã hứa là một bước ngoặt đáng chú ý đối với một người đàn ông mà nhiệm kỳ tổng thống 4 năm và sự nghiệp chính trị kéo dài năm thập kỷ của ông được xây dựng một phần dựa trên nguyên tắc rằng ông sẽ không bao giờ can thiệp vào công lý. Năm 2020, ông đã lập luận rằng cựu Tổng thống Donald Trump nên bị phế truất khỏi chức vụ để khôi phục lại sự độc lập của nền dân chủ Mỹ, và ông đã lập luận tương tự vào năm 2024.
Đảng Cộng hòa nhanh chóng chớp cơ hội, chỉ trích ông Biden nuốt lời hứa để bảo vệ người thân. Họ nói quyết định ân xá cho thấy chính ông Biden là người đang vũ khí hóa hệ thống tư pháp, chứ không phải Tổng thống đắc cử Trump.
Cơ hội của ông Trump?
Quyết định gây tranh cãi của ông Biden về việc ân xá cho con trai mình có thể mở đường cho các tổng thống tương lai — bao gồm cả ông Trump — lạm dụng quyền ân xá của họ. Thông thường, các tổng thống ân xá các tội danh cụ thể hoặc liên quan đến một sự kiện cụ thể. Lệnh ân xá của Biden là chưa từng có vì nó áp dụng cho một khoảng thời gian dài hơn một thập kỷ và mang tính toàn diện. Điều này đặc biệt đáng lo ngại khi mà Tổng thống sắp nhậm chức Donald Trump bị cáo buộc rất nhiều tội danh và ông lại có ý định ân xá cho rất nhiều đối tượng đứng đằng sau vụ bạo loạn năm 2021.
Ông Trump trước đây đã tuyên bố ông có "quyền tuyệt đối" để ân xá cho chính mình, một tuyên bố đã gây tranh cãi nảy lửa trong giới học giả ngành pháp lý. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu ông có kiểm chứng lý thuyết đó hay không. Mặc dù ông có 34 bản án trọng tội vì làm giả hồ sơ kinh doanh, nhưng những bản án này nằm tại Tòa án tiểu bang New York, nghĩa là ngoài thẩm quyền ân xá của ông. Ông cũng phải đối mặt với nhiều cuộc điều tra hình sự liên bang, nhưng sau khi ông Trump tái đắc cử, Cố vấn đặc biệt Jack Smith và Bộ Tư pháp cho biết họ sẽ hủy bỏ các vụ kiện chống lại ông vì tội cố gắng lật ngược kết quả bầu cử năm 2020 và xử lý sai các tài liệu mật tại Mar-a-Lago.
Đa số phe bảo thủ tại Tòa án tối cao đã gợi ý rằng họ có thể đứng về phía ông Trump nếu ông ân xá cho chính mình. Trong một phán quyết đầu năm nay, tòa án phán quyết rằng các tổng thống được miễn trừ truy tố đối với các hành vi thực hiện trong "phạm vi thẩm quyền hiến định dành riêng cho tổng thống".
Viện dẫn quyết định ân xá của Tổng thống Joe Biden cho con trai, các luật sư của ông Donald Trump đã nộp hồ sơ thúc đẩy việc bãi bỏ vụ án tiền bịt miệng hình sự ở Manhattan.
Ông Trump cũng đã gợi ý rằng ông sẽ ân xá cho những người đứng sau cuộc nổi loạn ngày 6 tháng 1 năm 2021 tại Điện Capitol Mỹ. Hơn 1.000 người đã bị kết án vì liên quan, bao gồm cả tội danh âm mưu kích động và tấn công nhân viên thực thi pháp luật, và hàng trăm vụ án vẫn đang chờ xử lý. Trước đây, ông Trump đã gọi họ là "con tin" cho dù tuyên bố đó của ông không có cơ sở và nói rằng ông sẽ "có hướng ân xá cho nhiều người trong số họ".
Và các đồng minh của ông Trump trong đảng Cộng hòa đã tìm cách lợi dụng tình hình này để củng cố cơ hội được Thượng viện phê chuẩn một số đề cử gây tranh cãi nhất của ông.
Các nhà phân tích nhận định tác động chính trị của diễn biến này có thể rất sâu sắc. Đảng Cộng hòa đã lập luận rằng lệnh ân xá Hunter Biden cho thấy Tổng thống Biden, chứ không phải ông Trump, là người đáng trách nhất trong việc chính trị hóa hệ thống tư pháp bằng cách đối xử có lợi cho con trai mình. Tuyên bố của họ có thể không thực sự đúng, nhưng nó vẫn có thể có hiệu quả về mặt chính trị. Nhiệm kỳ của Tổng thống Biden với rất nhiều diễn biến đang dần khép lại và sự việc này có thể bị coi là một dấu ấn không đẹp trong di sản ông để lại.
Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol đã lên tiếng bảo vệ quyết định ban bố thiết quân luật trong đêm 3/12, khẳng định ông sẽ không né tránh trách nhiệm pháp lý và chính trị liên quan đến quyết định này. Tuy nhiên, nhà lãnh đạo Hàn Quốc cũng chỉ trích đảng đối lập không công nhận Tổng thống được dân bầu và lạm dụng việc luận tội.
EU và nhóm 5 quốc gia Mỹ Latinh tụ nhóm trong liên kết Mercosur - bao gồm Argentina, Brazil, Bolivia, Uruguay và Paraguay vừa đạt được thoả thuận về thành lập khu vực mậu dịch tự do chung.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin cam kết duy trì hợp tác với nhóm vũ trang đồng minh ở Syria, trong đó dân quân người Kurd đóng vai trò nòng cốt.
Với 158 phiếu thuận, 9 phiếu chống và 13 phiếu trắng, Đại hội đồng Liên hợp quốc Khóa 79 đã nhất trí thông qua nghị quyết yêu cầu ngừng bắn ngay lập tức, vô điều kiện và kéo dài tại Dải Gaza, đồng thời trả tự do ngay lập tức và vô điều kiện cho tất cả các con tin.
Trong khuôn khổ chuyến thăm Nga, Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ Rajnath Singh đã có cuộc hội kiến Tổng thống Nga Vladimir Putin tại thủ đô Moscow, tái khẳng định cam kết về mối quan hệ chiến lược giữa Ấn Độ và Nga, trong đó có tăng cường quan hệ quốc phòng, bất chấp những thách thức địa chính trị.
Ngày 11/12, Nga cảnh báo sẽ đáp trả cuộc tấn công của Ukraine vào một thành phố ở phía tây nam nước này, mà Moscow cho rằng có liên quan đến 6 tên lửa đạn đạo ATACMS do Mỹ sản xuất.
0