Nhìn ra thế giới (ngày 08/03/2023)

Năm 2024, thế giới chứng kiến nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan, những đợt sóng nhiệt và hạn hán kéo dài tại nhiều nơi, gây mất an ninh lương thực. Cơ quan giám sát khí hậu châu Âu khẳng định, năm 2024 chắc chắn là năm nóng nhất từng được ghi nhận đồng thời là lần đầu tiên thế giới vượt qua "lằn ranh đỏ" trong nỗ lực bảo vệ hành tinh khỏi tình trạng quá nóng đến mức nguy hiểm.

Thủ tướng Canada Justin Trudeau đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử vào năm 2015 với lời hứa dẫn dắt đất nước đến sự thay đổi và "con đường tươi sáng". Gần một thập kỷ sau, chính quyền ngày càng mất lòng dân. Mới đây nhất, một Bộ trưởng nội các hàng đầu từ chức do bất đồng về cách xử lý những lời đe dọa áp thuế của Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump.

Sự sụp đổ của chính quyền cựu Tổng thống Basha al Assad không chỉ vẽ lại bản đồ Syria, mà còn để lại một khoảng trống quyền lực, đưa quốc gia giàu lịch sử văn hóa này trở thành điểm nóng của cuộc cạnh tranh ảnh hưởng giữa các cường quốc khu vực và thế giới. Syria giờ đây đứng trước ngưỡng cửa của thời khắc lịch sử mà những tác động của nó chắc chắn sẽ vượt ra xa khỏi biên giới đất nước.

Với những lợi ích mà AI mang lại, nhiều quốc gia đang đầu tư mạnh mẽ vào nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI, với mục tiêu trở thành trung tâm kiểm soát công nghệ này. Cùng với việc thúc đẩy sự đổi mới, sáng tạo AI, việc sử dụng AI an toàn, có trách nhiệm cũng là điều đang được thế giới chú trọng để AI có thể đem đến những lợi ích bền vững cho con người.

Dù nhiều quốc gia còn phải chật vật với cuộc khủng hoảng năng lượng, lương thực và lạm phát tăng cao, nhưng những khó khăn đó không làm giảm không khí ấm áp của Giáng sinh đang tràn ngập khắp mọi nơi. Nhiều thành phố trên thế giới đã trang hoàng đường phố, tổ chức nhiều sự kiện thú vị để chào đón một mùa Giáng sinh và năm mới với mong ước hòa bình và hạnh phúc.

Thủ tướng Anh Keir Starmer đặt mục tiêu kinh tế tăng trưởng 2,5% vào năm 2024, đưa nước Anh trở thành nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất trong số các quốc gia G7. Sau hơn 5 tháng nhậm chức, Chính phủ của Thủ tướng Starmer đã công bố và thực thi các ưu tiên chính sách như đã cam kết, tuy nhiên, kết quả thực hiện vẫn chưa được như kỳ vọng.

TikTok đã có những nỗ lực cuối cùng để được tiếp tục hoạt động tại Mỹ. Ngày 16/12, công ty này đã gửi đơn đề nghị khẩn cấp lên Tòa án Tối cao Mỹ để xin lệnh tạm dừng thực thi đạo luật buộc ByteDance, công ty mẹ của TikTok phải thoái vốn khỏi nền tảng này ở Mỹ trước ngày 19/1/2025.

Ngày 17/12, Trung tướng Igor Kirillov - Tư lệnh Lực lượng Phòng chống Phóng xạ, Hóa học và Sinh học của quân đội Nga cùng trợ lý của ông đã bị giết hại trong một vụ ám sát có chủ đích bên ngoài một tòa nhà chung cư ở thủ đô Moscow. Vụ việc đánh dấu một bước ngoặt nghiêm trọng trong cuộc xung đột Nga - Ukraine, phản ánh sự leo thang của các hoạt động tấn công mục tiêu và chiến tranh phi đối xứng.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron ngày 13/12 đã quyết định chọn ông Francois Bayrou, một chính trị gia trung dung kỳ cựu, làm người đứng đầu chính phủ mới, thay thế ông Michel Barnier buộc phải từ chức sau cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm tại Quốc hội Pháp. Ở tuổi 73, Thủ tướng thứ 4 của nước Pháp sẽ đối mặt với nhiệm vụ đầy thách thức là đưa đất nước thoát khỏi cuộc khủng hoảng chính trị đã kéo dài nhiều tháng qua.

Lợi dụng tình trạng hỗn loạn ở Syria, Israel những ngày qua đã tăng cường các cuộc tấn công nhằm triệt tiêu tiềm năng quân sự, chiếm đóng một vùng lãnh thổ rộng lớn ở quốc gia láng giềng. Các chuyên gia lo ngại, chiến lược của Israel ở Syria nhiều khả năng sẽ phức tạp và nhà nước Do Thái có thể tiến xa hơn trong việc chiếm giữ lãnh thổ của Syria.

Bối cảnh thị trường robot sẽ có những thay đổi đáng kể khi chúng ta kết thúc năm 2024. Dự đoán đến năm 2025, robot được trang bị AI sẽ tự động hóa 50% các tác vụ, tăng năng suất lên 30%. Việc tự động hóa sản xuất bằng AI và robot có thể đóng góp tới 1,4 nghìn tỷ USD cho nền kinh tế toàn cầu vào năm 2025. Vậy có những xu hướng nào đối với thị trường robot năm 2025?

Việc luận tội Tổng thống Yoon Suk Yeol không phải là hồi kết cho tình hình chính trị hỗn loạn ở Hàn Quốc, mà chỉ kết thúc một cuộc đối đầu giữa hành pháp và lập pháp xung quanh lệnh thiết quân luật. Sự gia tăng các cuộc điều tra cũng phơi bày những rạn nứt chính trị và thể chế sâu sắc, có thể dẫn đến hậu quả là đẩy nền chính trị Hàn Quốc vào sự bế tắc và phân cực sâu sắc hơn.

Taylor Swift đã chính thức khép lại chuyến lưu diễn “The Eras Tour” với gần 150 đêm diễn tại 51 thành phố trên khắp thế giới. Doanh thu hơn 2 tỷ USD, đây là chuyến lưu diễn âm nhạc có doanh thu cao nhất mọi thời đại, cho thấy sức ảnh hưởng đặc biệt của nữ ca sỹ trong ngành công nghiệp âm nhạc, văn hóa và kinh tế.

Chiếm khoảng 20% lượng khí nhà kính do con người thải ra, methane có nguy cơ gây ra hiện tượng nóng lên toàn cầu mạnh hơn khí CO2 gấp 80 lần trong khoảng thời gian 20 năm và ước tính đã góp phần gây ra 30% tình trạng nóng lên toàn cầu kể từ thời kỳ tiền công nghiệp.

Trong khi Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đang tìm cách tái thiết chính phủ sau cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm gây chấn động, thì Thủ tướng Đức Olaf Scholz cũng đang chật vật duy trì quyền lực khi liên minh cầm quyền tại nước này sụp đổ. Sự bất ổn chính trị tại Pháp và Đức làm dấy lên mối lo ngại về tương lai bất ổn của Liên minh châu Âu EU.

Xung đột Nga – Ukraine đang diễn ra khốc liệt, trong bối cảnh cả hai bên tham chiến đều đang cố gắng để có được vị thế tốt nhất có thể trước khi Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump nhậm chức vào tháng 1 năm tới và sẽ có những thay đổi trong chính sách của Washington đối với cuộc chiến kéo dài gần ba năm này.

Bất ổn chính trị ở Hàn Quốc ngày càng sâu sắc. Người dân Hàn Quốc tự hỏi ai sẽ là người điều hành chính phủ và cả quân đội, vào thời điểm Hàn Quốc phải đối mặt với nhiều thách thức về chính sách đối ngoại. Những thách thức đó bao gồm căng thẳng ngày càng tăng với Triều Tiên và hoạt động ngoại giao tế nhị cần thiết với đồng minh Mỹ khi lễ nhậm chức của Donald Trump đang đến gần.

Ngày 9/12 đánh dấu một kỷ nguyên mới với Syria, sau khi lực lượng đối lập Hayat Tahrir Al-Sham (HTS) chiếm Thủ đô Damacus và chính quyền sụp đổ. Tổng thống Bashar al-Assad rời khỏi đất nước, chấm dứt cuộc nội chiến kéo dài 13 năm và hơn 50 năm cầm quyền của gia tộc Assad. Một số nhà phân tích cho rằng việc chấm dứt nội chiến sẽ mở ra một chương mới tốt đẹp hơn cho người dân Syria, tuy nhiên, trước mắt chính quyền mới của Syria sẽ phải đối mặt với không ít khó khăn và thách thức.

Hiệp ước toàn cầu về giải quyết ô nhiễm nhựa đã không thể đạt được khi các nhà đàm phán ở Busan, Hàn Quốc không thể đi đến sự đồng thuận cuối cùng. Tranh luận diễn ra gay gắt giữa một bên là hơn 100 quốc gia ủng hộ việc hạn chế sản xuất nhựa, với một số các quốc gia sản xuất dầu mỏ cho rằng nên tập trung vào vấn đề ô nhiễm rác thải nhựa, thay vì đồ nhựa nói chung.

Syria đang đứng trước một bước ngoặt lớn sau sự sụp đổ của chính quyền Tổng thống Bashar al-Assad. Những câu hỏi cơ bản về chính phủ, an ninh và nền kinh tế của quốc gia này đến nay vẫn chưa có lời giải đáp. Một số nhà phân tích cho rằng việc dự đoán những gì sẽ xảy ra tiếp theo sẽ trở nên khó khăn hơn.

Tổng thống Joe Biden đã ân xá vô điều kiện cho con trai mình là Hunter Biden. Có thể đoán được ông Biden đã mất nhiều tháng giằng xé về việc có dùng quyền lực của tổng thống để ân xá cho con trai duy nhất còn sống của mình hay không. Việc ông Donald Trump chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống vào tháng trước dường như thôi thúc ông nhiều hơn.

Việc ông Donald Trump trở lại Nhà Trắng có nguy cơ sẽ làm đảo lộn sự cân bằng trong mối quan hệ cạnh tranh của Mỹ và Trung Quốc trong mấy năm qua. Tuy nhiên, không giống như nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của ông Trump cách đây 8 năm, các nhà lãnh đạo Trung Quốc có thể không bị bất ngờ trước một cách tiếp cận mang tính đối đầu hơn. Thay vào đó, các chuyên gia nhận định, lần này Bắc Kinh đã có nhiều kinh nghiệm hơn trong việc đối phó với một cuộc chiến thương mại 2.0 tiềm năng.

Cuộc xung đột Nga - Ukraine đã kéo dài hơn 1.000 ngày, gây tổn thất nặng nề cả về người và của cho cả hai bên tham chiến. Trong bối cảnh Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump, người từng đưa ra những tuyên bố mạnh mẽ về việc chấm dứt cuộc chiến, sẽ nhậm chức vào ngày 20/1/2025, áp lực nhằm tìm cách chấm dứt xung đột đang ngày một lớn hơn.

Ngày 4/12, theo giờ địa phương, các nghị sĩ đối lập tại Pháp bỏ phiếu ủng hộ kiến nghị bất tín nhiệm đối với Thủ tướng Michel Barnier và chính phủ của ông, với 331 phiếu thuận, vượt qua đa số cần thiết là 288 phiếu. Kết quả này có nghĩa chính phủ Pháp đã sụp đổ chỉ sau 3 tháng, khiến nhiệm kỳ của Tổng thống Emmanuel Macron thêm phần chông gai và đẩy cường quốc kinh tế lớn thứ hai của Liên minh châu Âu (EU) vào một vòng xoáy khủng hoảng chính trị nghiêm trọng hơn.

Vào lúc 10h30 đêm qua (4/12), Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol bất ngờ tuyên bố lệnh thiết quân luật, nhằm đối phó với các mối đe dọa từ nước ngoài và để loại bỏ các thành phần chống phá Nhà nước. Sau đó, do áp lực từ Quốc hội, Tổng thống Yoon đã gỡ bỏ lệnh này.

Xung đột tại Syria đã nóng trở lại sau cuộc tấn công bất ngờ của lực lượng phiến quân ở các tỉnh Tây Bắc nước này. Diễn biến này cho thấy căng thẳng toàn cầu đang tiến gần đến điểm giới hạn quan trọng, khi nhiều cuộc xung đột vốn tưởng đã “đóng băng”, lại bắt đầu nóng trở lại, gây ra mối đe dọa đối với sự ổn định và an ninh quốc tế.

Trong cuộc khảo sát người tiêu dùng mới nhất, Liên đoàn Bán lẻ Quốc gia Mỹ dự kiến người Mỹ có kế hoạch chi trung bình gần 1.000 USD trong năm nay cho quà tặng, thực phẩm, đồ trang trí và các mặt hàng theo mùa khác. Đó là mức chi tiêu dự kiến lớn nhất của mỗi người kể từ năm 2019.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky mới đây đã gây bất ngờ khi thay đổi quan điểm lâu nay về chủ quyền lãnh thổ liên quan đến cuộc xung đột đã kéo dài 33 tháng với Nga. Trong cuộc phỏng vấn với kênh tin tức Sky News, ông Zelensky đã lần đầu tiên ám chỉ rằng Kiev có thể chấp nhận quyền kiểm soát của Nga đối với một số vùng lãnh thổ của mình để đổi lấy tư cách thành viên của nước này trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).

Để chuẩn bị cho nhiệm kỳ thứ hai của mình tại Nhà Trắng, Tổng thống đắc cử Donald Trump đã lập tức bắt tay vào lựa chọn nội các mới, với những gương mặt trung thành và có cùng quan điểm với ông trong chương trình “đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại”.

Tổng thống đắc cử Donald Trump mới đây tuyên bố sẽ áp thuế đối với ba đối tác thương mại lớn nhất của Washington, gồm Canada, Mexico và Trung Quốc, ngay khi ông nhậm chức vào ngày 20/1. Thông báo cho thấy rõ ý định của ông Trump trong việc thực thi chính sách “Nước Mỹ trên hết”, điều đã giúp ông tái đắc cử tổng thống, song cũng gây lo ngại cho các quốc gia liên quan về nguy cơ bùng phát chiến tranh thương mại và ảnh hưởng tiêu cực đến kinh tế toàn cầu.

Australia sắp trở thành quốc gia đầu tiên cấm trẻ em dưới 16 tuổi sử dụng mạng xã hội, sau khi cả Hạ viện và Thượng viện thông qua dự luật về vấn đề này. Theo dự luật, các nền tảng bao gồm TikTok, Facebook, Instagram, Snapchat, X và Reddit sẽ có một năm để tuân thủ hoặc phải đối mặt với khoản tiền phạt lên tới 50 triệu đô la Australia. Dự luật nhận được sự ủng hộ đông đảo của người dân, nhưng cũng vấp phải chỉ trích của nhiều chuyên gia.

Tại cuộc họp của Ủy ban đàm phán liên chính phủ về ô nhiễm nhựa diễn ra tại Busan, các đại diện là thành viên của Liên minh Tham vọng Cao (HAC), trong đó có Anh, Nhật Bản và Liên minh châu Âu, đã kêu gọi một hiệp ước toàn cầu mạnh mẽ nhằm loại bỏ hoàn toàn rác thải nhựa vào năm 2040.

Dưới nỗ lực trung gian của Mỹ và Pháp, Israel và lực lượng Hezbollah ở Liban đã đạt được lệnh ngừng bắn, mở đường cho việc chấm dứt cuộc xung đột đã khiến hàng nghìn người thiệt mạng, đồng thời hướng tới chấm dứt vĩnh viễn các hành động thù địch trong khu vực.

Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) đã ban hành lệnh bắt giữ đối với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, cựu Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant và thủ lĩnh Hamas Mohammed Deif. Tòa án tuyên bố cả hai bên đều phạm tội ác chống lại loài người và tội ác chiến tranh kể từ ngày Hamas tấn công Israel vào ngày 7/10/2023.

Hội nghị thượng đỉnh lần thứ 29 các bên tham gia Công ước khung của Liên Hiệp Quốc về biến đổi khí hậu (COP29) đã bế mạc sau hai tuần đàm phán căng thẳng. Các đại biểu của gần 200 quốc gia tham dự hội nghị đã thông qua được một thỏa thuận, cam kết hỗ trợ 300 tỷ USD mỗi năm để ứng phó biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, các nước đang phát triển bác bỏ cam kết này vì cho rằng con số đưa ra vẫn quá thấp.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vừa có chuyến công du kéo dài một tuần đến Mỹ Latinh - khu vực được coi là “sân sau” của Mỹ. Trong khuôn khổ chuyến thăm này, Bắc Kinh đã ký kết một loạt thỏa thuận hợp tác kinh tế, thương mại và phát triển cơ sở hạ tầng với hầu hết các nước Mỹ Latinh, như một phần trong nỗ lực nhằm thay thế Washington trở thành đối tác thương mại chủ chốt của khu vực.

Thế giới đang hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050. Khi ngành vận tải biển, sản xuất nông nghiệp cũng đang đối mặt với áp lực giảm lượng khí thải, nhiều chính phủ và các công ty đã có những phát minh mới hướng tới sự phát triển bền vững.

Khả năng một thỏa thuận thương mại giữa Liên minh châu Âu và Khối thị trường chung Nam Mỹ (Mercosur) có thể sớm được ký kết đã gây ra sự hỗn loạn chính trị ở Pháp và trên khắp châu Âu. Đây là một thỏa thuận thương mại tự do được đề xuất giữa EU và các quốc gia trong Mercosur, bao gồm các thành viên đầy đủ là Brazil, Argentina, Paraguay, Uruguay và Bolivia.

Ngay sau khi chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống, ông Donald Trump đã bắt tay vào thực hiện kế hoạch trục xuất người nhập cư “lớn nhất lịch sử”. Tuy nhiên, những kế hoạch của ông Trump có thể sẽ phải đối mặt với nhiều rào cản trong quá trình thực thi.

Hội nghị Thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) đã khép lại tại thành phố Rio de Janeiro (Brazil), với nhiều cam kết mạnh mẽ về chống đói nghèo, đánh thuế tỷ phú và tài chính khí hậu. Tuy nhiên, câu hỏi lớn nhất vẫn là liệu những cam kết này có được hiện thực hóa hay không?

Các quyết định được đưa ra tại Baku, Azerbaijan sẽ có tác động sâu rộng cho các thế hệ sau. Điều bắt buộc là các nhà đàm phán phải đạt được một thỏa thuận đầy tham vọng cung cấp nguồn tài chính cần thiết để xây dựng một tương lai kiên cường và ít carbon hơn. Chính phủ và doanh nghiệp cần thực hiện các bước táo bạo để giảm phát thải, bảo vệ các cộng đồng dễ bị tổn thương và tạo ra tương lai bền vững cho tất cả mọi người.

Báo cáo mới đây cho thấy vấn đề ô nhiễm do nhiên liệu hóa thạch sẽ tăng lên 37,4 tỷ tấn trong năm nay, tăng 0,8% so với năm 2023. Lượng khí thải toàn cầu từ than, dầu và khí đốt đều được dự báo cũng sẽ tăng. Ngoài vấn đề tài chính khí hậu, chuyển đổi năng lượng sạch toàn cầu là một vấn đề đang thu hút sự quan tâm của dư luận tại Hội nghị lần thứ 29 Các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP29) đang diễn ra ở Azerbaijan.

Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đã đề cử một loạt thành viên nội các mới cho nhiệm kỳ sắp tới của ông. Những cái tên được đề cử không chỉ gây sốc mà còn phản ánh rõ ràng chiến lược của ông Trump trong việc xây dựng một đội ngũ chính phủ hoàn toàn khác biệt so với truyền thống và so với chính nội các trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông.

Báo chí Mỹ ngày 17/11 dẫn các nguồn tin ẩn danh là quan chức chính phủ cho biết, Tổng thống Joe Biden đã lần đầu tiên bật đèn xanh cho phép Ukraine sử dụng tên lửa tầm xa tấn công các mục tiêu sâu bên trong nước Nga. Quyết định này đánh dấu sự thay đổi lớn trong chính sách của Mỹ, với hy vọng có thể mang lại Ukraine có vị thế tốt hơn trong đàm phán với Nga, song cũng đi kèm những rủi ro làm leo thang xung đột.

Tổ chức Khí tượng Thế giới của Liên hợp quốc (WMO) cho biết, lượng khí CO2 trong bầu khí quyển tăng cao kỷ lục, cháy rừng và ô nhiễm không khí tiếp tục có tác động tiêu cực, ngày càng gia tăng đến sức khỏe con người và làm trầm trọng thêm tình trạng biến đổi khí hậu. Còn theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), hàng năm có hàng triệu ca tử vong liên quan tới không khí bẩn.

Tuần lễ cấp cao APEC 2024 đã diễn ra tại Lima (Peru) từ ngày 10 - 16/11. Với chủ đề năm APEC 2024 là “Trao quyền, Bao trùm, Tăng trưởng”, nước chủ nhà Peru kỳ vọng thông qua các hội nghị lần này thúc đẩy sự thịnh vượng trong khu vực.

Sự trở lại của ông Trump có thể đưa mức thuế quan lên tới 60% đối với hàng hóa Trung Quốc và điều này có thể ảnh hưởng mạnh đến tăng trưởng của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới cũng như đảo lộn chuỗi cung ứng toàn cầu. Tuy nhiên, lập trường bảo hộ thương mại của ông Trump và cách tiếp cận kiểu giao dịch trong chính sách đối ngoại cũng có thể làm suy yếu các liên minh và sự lãnh đạo toàn cầu của Mỹ, tạo cơ hội cho Trung Quốc lấp đầy khoảng trống do Mỹ rút lui và định hình một trật tự thế giới thay thế.