5 chiêu trò phổ biến để "lách luật" trong đấu thầu
Tham gia thảo luận trước Quốc hội sáng 8/11, Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Nguyễn Thị Thủy (đoàn Bắc Kạn) cho biết, qua theo dõi các vụ án liên quan đến hoạt động đấu thầu trong thời gian qua, thấy nổi lên 5 chiêu trò phổ biến để lách luật trong đấu thầu. Đó là: chia nhỏ gói thầu; cài cắm các điều khoản để chèn thầu quen; thiết lập liên minh quân xanh, quân đỏ để thông thầu; móc ngoặc với thẩm định giá để nâng khống gói thầu; nhũng nhiễu, tiêu cực khác trong hoạt động đấu thầu.
Chiêu trò thứ nhất, theo đại biểu, tình trạng chia nhỏ các gói thầu để áp dụng hình thức chỉ định thầu. Để phúc đáp yêu cầu của thực tiễn, nhất là đối với những trường hợp cấp bách hoặc đối với những khoản chi nhỏ, Luật Đấu thầu đã quy định các trường hợp được chỉ định thầu, quy định các hạn mức để được áp dụng chỉ định thầu, loại dưới 100 triệu, dưới 500 triệu và dưới 1 tỷ. Tuy nhiên, tình trạng chia nhỏ các gói thầu để áp dụng hình thức chỉ định thầu diễn ra rất phức tạp trên thực tế và đã được thể hiện trong nhiều kết luận thanh tra, kết luận điều tra các vụ án, vụ việc.
Đại biểu lấy ví dụ về một trường hợp được nêu nhiều trong thời gian vừa qua liên quan đến một bệnh viện đa khoa của tỉnh. Kết luận thanh tra của tỉnh đã chỉ rõ là tổng giá trị hàng hóa mua sắm chỉ hơn 95 tỷ nhưng giám đốc bệnh viện đã ban hành tới 1.165 quyết định chỉ định thầu, với giá trị của mỗi gói thầu đều dưới 100 triệu. Bên cạnh đó, lợi dụng các quy định về chia tách hoặc gộp gói thầu, có những trường hợp chia nhỏ các gói thầu theo kiểu chia phần để mỗi nhà thầu thân hữu trúng một phần. Hoặc có trường hợp gom nhiều gói thầu nhỏ khác nhau lại để tạo thành một gói thầu hết sức phức tạp mà chỉ có một doanh nghiệp cụ thể mới có thể đáp ứng được, để từ đó tránh được những thủ tục đấu thầu thực sự cạnh tranh.
Chiêu trò thứ hai theo bà Thủy là cài cắm các điều khoản mớm thầu để dành cho người quen, chèn người lạ. “Đây là chốt chặn để ngăn các nhà thầu không mong muốn. Trên thực tế thời gian qua, không ít các chủ đầu tư đã cố ý cài cắm các điều khoản để hướng đến các nhà thầu thân hữu, loại bỏ các nhà thầu khác, từ đó biến đầu thầu rộng rãi thành gói thầu hạn chế”, đại biểu Thủy nói.
Theo nữ đại biểu, thực tế các vụ án đầu thầu vừa qua, cơ quan chức năng xác định được là ngay từ đầu các đối tượng đã bắt tay ngầm, đi đêm, thông đồng, cùng nhau xây dựng tiêu chí thầu, thậm chí cùng nhau xây dựng hồ sơ mời thầu. Bên cạnh đó, có những tiêu chí được xây dựng là phải có bằng khen của Bộ Tài chính về việc đã hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế, mà chỉ có doanh nghiệp cụ thể mới có được.
Thứ ba là thiết lập liên minh quân xanh, quân đỏ để quây thầu, vây thầu. Đó là một mảng tối trong đầu thầu thời gian vừa qua đã tạo ra sự cục bộ, thiếu tính cạnh tranh.
“Có tình trạng một số nhà thầu chuyên đi thầu chỉ để trượt, tạo điều kiện góp phần cho nhà thầu đã được chỉ định sẵn trúng thầu. Và có tình trạng với sự tiếp tay của bên mời thầu, chủ đầu tư đã tạo ra cuộc đấu thầu trở thành một vở kịch với sự tham gia của những quân xanh, quân đỏ để sau đó nhà thầu đường đường chính chính trúng thầu. Hệ lụy là khiến cho các doanh nghiệp làm ăn chân chính trượt thầu, mất đi cơ hội đầu tư kinh doanh. Đặc biệt nghiêm trọng là mất đi tiền của đầu tư của Nhà nước, tạo ra những công trình kém chất lượng”, đại biểu Thủy nêu thực trạng.
Chiêu trò thứ tư được đại biểu nêu là tình trạng móc ngoặc với thẩm định giá để nâng khống giá trị gói thầu. Từ các vụ án vừa qua cho thấy, nếu chỉ nhìn vào hồ sơ thì tất cả đều đúng quy trình, chỉ khi đi sâu vào phá án thì mới phát hiện được sự móc ngoặc một cách tinh vi giữa chủ đầu tư, đơn vị tư vấn, đơn vị thẩm định giá và đơn vị trúng thầu đã thổi giá tăng gấp nhiều lần so với giá trị thực thông qua các chứng thư thẩm định. Đại biểu lấy ví dụ về vụ án tại Bệnh viện Tim Hà Nội, giá của mỗi một stent nhập khẩu từ Ấn Độ về chỉ từ 8 đến 11 triệu nhưng giá thẩm định và giá trúng thầu đã vọt lên 36 đến 42 triệu/1 stent, tức là tăng từ 28 đến 31 triệu. Đến nay cả tổng giám đốc và phó tổng giám đốc của đơn vị thẩm định giá đều đã bị khởi tố.
"Rất nhiều vụ án khác liên quan đến hoạt động đấu thầu thời gian vừa qua đã phải khởi tố, tuyên án phạt tù cả với các thẩm định giá, với vai trò là đồng phạm. Tuy nhiên, cũng có thể thấy pháp luật đã trao cho tổ chức thẩm định giá chức năng quá lớn, trong khi các quy định về hậu kiểm kết quả thẩm định còn rất hạn chế" - đại biểu phát biểu.
Cuối cùng là tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực khác trong hoạt động đấu thầu. Tình trạng vi phạm các quy định của pháp luật, tình trạng lách các quy định pháp luật đều tiềm ẩn hướng tới nguy cơ trục lợi.
“Kết quả khảo sát của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam năm 2021 cho thấy, trong tổng số các doanh nghiệp được khảo sát, có 25% doanh nghiệp phải chủ động chi trả các chi phí không chính thức khi tham gia đấu thầu; 10,3% doanh nghiệp phải chi trả theo gợi ý của cán bộ phụ trách đấu thầu và đáng lưu ý có đến 58,9% doanh nghiệp cho biết, việc chi trả chi phí không chính thức trở thành luật bất thành văn”, đại biểu Thuỷ dẫn lại số liệu.
Đại biểu Thuỷ cho rằng, đấu thầu nếu không được quy định và quản lý một cách chặt chẽ sẽ trở thành mảnh đất màu mỡ cho tham nhũng, trục lợi và liên tiếp các vụ án liên quan đã phản ánh việc này.
Từ thực tế trên, đại biểu nêu 2 kiến nghị. Cụ thể, đại biểu kiến nghị các cơ quan thanh tra điều tra, truy tố, xét xử hướng hoạt động vào mảng đấu thầu, nhất là đối với những vụ việc dư luận có nhiều phản ánh để kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các vi phạm.
Mặt khác, theo đại biểu, công khai sẽ được xem là giải pháp của mọi giải pháp, sẽ rất hữu hiệu để khắc phục tình trạng đi đêm trong đấu thầu vừa qua. Pháp luật hiện hành trong từng công đoạn đấu thầu đã có một số quy định về công khai nhưng chưa chặt chẽ, thậm chí còn những khoảng trống, kẽ hở dẫn đến việc có thể lách luật như trong thời gian vừa qua.
Tại kỳ họp này, Chính phủ trình Quốc hội xem xét dự án Luật Đấu thầu, do đó, đại biểu kiến nghị tiếp tục rà soát để hoàn thiện và bảo đảm thực hiện chặt chẽ 6 công khai trong đấu thầu, bao gồm công khai về điều kiện được dự thầu; danh sách và năng lực của những nhà thầu; điều kiện được trúng thầu; quá trình chấm thầu; kết quả trúng thầu; kết quả giải quyết khiếu nại, kiến nghị của nhà thầu.
Hơn 5 năm chiến đấu, ông Nghiêm Xuân Đán (thôn Tri Chỉ, xã tri Trung, huyện Phú Xuyên) là người có thành tích chiến đấu đặc biệt xuất sắc, là chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam đầu tiên bắn rơi máy bay Mỹ bằng tên lửa A72 tại chiến trường miền Đông Nam bộ.
Phẩm chất, nhân cách "Bộ đội Cụ Hồ", không phải là sản phẩm tự nhiên mà có, mà đó là cả một quá trình rèn luyện, phấn đấu gian khổ, sẵn sàng hy sinh vì lý tưởng của Đảng, vì hạnh phúc của nhân dân, được lớp lớp các thế hệ cán bộ, chiến sĩ trong quân đội ta trân trọng, gìn giữ và phát huy để hình ảnh bộ đội Cụ Hồ mãi mãi sáng đẹp cùng năm tháng.
Thời điểm này là cao điểm tổ chức Đại hội chi bộ trực thuộc Đảng ủy cơ sở, nhiệm kỳ 2025 - 2027. Bên cạnh việc tiếp tục đổi mới theo hướng thiết thực, hiệu quả, công tác lựa chọn nhân sự là vấn đề được quan tâm.
Chiều 22/12, Ban Chỉ đạo Triển lãm Quốc phòng Quốc tế Việt Nam 2024 đã tổ chức Hội nghị tổng kết, khen thưởng.
Lực lượng vũ trang Thủ đô được thành lập ngày 19/10/1946. Ngay sau khi ra đời, hưởng ứng lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh (ngày 19/12/1946), Lực lượng vũ trang Thủ đô đã vào cuộc chống thù trong giặc ngoài, bảo vệ chính quyền cách mạng.
Trong lịch sử vẻ vang 80 năm xây dựng, chiến đấu, chiến thắng và trưởng thành, lớp lớp các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam luôn tự hào vì quân đội ta được Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh muôn vàn kính yêu trực tiếp sáng lập, giáo dục, rèn luyện. Và cũng thật đặc biệt khi tên của Người đã được nhân dân đặt cho quân đội với cách gọi vô cùng thân thương và trìu mến "Bộ đội Cụ Hồ".
0