Di sản khổng lồ của Tổng thống Biden
Vì sao ông Biden chiến thắng năm 2020?
Khi người Mỹ đi bỏ phiếu bầu cử tổng thống mới thì cũng là lúc họ đếm ngược đến ngày Tổng thống mãn nhiệm Joe Biden rời nhiệm sở. Ngày này cách đây 4 năm, ông Biden đã làm nên lịch sử khi đánh bại đối thủ Donald Trump, một người mạnh mẽ và đầy cá tính, trong một cuộc bầu cử đầy sóng gió.
Cuộc bầu cử tổng thống năm 2020 mang tính lịch sử theo nhiều khía cạnh. Trong bối cảnh đại dịch toàn cầu dẫn đến những thay đổi chưa từng có trong cách người Mỹ bỏ phiếu, tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu đã tăng 7% so với năm 2016, dẫn đến tổng cộng 66% công dân trưởng thành đi bỏ phiếu trong cuộc bầu cử năm 2020. Ông Joe Biden đã đánh bại đối thủ Donald Trump với tỷ số 306 - 232 tại Đại cử tri đoàn và chênh lệch 4 điểm trong số phiếu phổ thông. Ông Biden giành được nhiều phiếu bầu hơn bất kỳ ứng cử viên tổng thống nào trong lịch sử Mỹ, phá vỡ kỷ lục của ông Barack Obama.
Ông Biden vẫn bình tĩnh trong những thất bại ban đầu vào đêm bầu cử, kêu gọi sự kiên nhẫn trong thời gian trì hoãn kiểm phiếu ở các tiểu bang quan trọng và thể hiện sự tự tin bất chấp những thông tin sai lệch do Tổng thống phát tán. Ông đã xây dựng lại cái gọi là "Bức tường xanh" đã sụp đổ vào năm 2016, đầu tiên là Wisconsin, sau đó là Michigan, rồi cuối cùng là Pennsylvania nghiêng về phía ông.
Chiến thắng là sự minh chứng cho phong cách chính trị của người Mỹ mà nhiều người lo sợ đã không còn tồn tại. Là một chính trị gia kỳ cựu, ông Biden đã giành chiến thắng không phải với động lực lịch sử như Obama đã làm, cũng không phải bất ngờ như Trump đã làm, mà với sự kiên định của một chính trị gia kỳ cựu và hiểu rõ nước Mỹ cần gì.
Trong suốt cuộc bầu cử sơ bộ đầy tranh cãi của đảng Dân chủ và cuộc tổng tuyển cử bị đảo lộn bởi đại dịch, ông Biden vẫn giữ nguyên thông điệp mà ông đã đưa ra kể từ khi tuyên bố chiến dịch tranh cử vào năm 2019: lời hứa sẽ điều hành bằng sự đồng cảm, sử dụng kinh nghiệm trong thời kỳ khủng hoảng, để "khôi phục lại tinh thần của quốc gia". Lúc đầu, thông điệp này có vẻ lạc lõng với thời đại. Nhưng sau đó, rất nhanh chóng, thời thế đã thay đổi: Covid-19 khiến cả nước Mỹ mong muốn có một nhà lãnh đạo có năng lực và sự đồng cảm.
Cuối cùng, sự tương phản giữa các ứng cử viên đã chuyển dịch theo hướng có lợi cho ông: một chính khách giàu kinh nghiệm so với một Tổng thống thiếu ổn định, một nhà lãnh đạo an ủi những gia đình bị Covid tàn phá so với một người nổi tiếng chế giễu loại virus này, một ứng cử viên cam kết sẽ chữa lành một quốc gia so với một người đương nhiệm khiến người ta thất vọng.
Động thái quan trọng nhất của ông Biden là giữ vững lập trường, tránh xa ông Trump khi người này suy yếu. Ông Trump bắt đầu năm 2020 với tư cách là Tổng thống thứ ba bị luận tội và tiếp tục sai lầm trong phản ứng của liên bang đối với loại virus đã giết chết hơn 500.000 người Mỹ.
"Tôi luôn cảm thấy rằng Trump sẽ tự đánh bại Trump", chiến lược gia kỳ cựu của đảng Dân chủ David Axelrod nhận định, “và ông Biden đã may mắn khi có ông Trump làm đối thủ".
Khi tham gia cuộc đua vào tháng 4 năm 2019, ông Biden là một người lính già bước vào trận chiến cuối cùng sau tám năm làm Phó Tổng thống cho một nhân vật nổi tiếng nhất trong đảng. Với nhiều thập kỷ xây dựng mối quan hệ sâu sắc, không có gì ngạc nhiên khi các cuộc thăm dò ý kiến cho rằng ông là người dẫn đầu. Tuy nhiên, khi cuộc đua bắt đầu, ứng cử viên được cho là sáng giá dường như chậm hơn một bước và muộn ba năm. Lẽ ra, ông đã có cơ hội ra tranh cử vào năm 2016, và lúc đó, đảng dường như đang tìm kiếm ai đó khác - một ngọn lửa để tái tạo sức mạnh của đảng.
Nhưng ông đã đưa ra một quyết định quan trọng ngay từ đầu: giữ vững lập trường trung dung. Khi họ tranh cãi về các chi tiết của Medicare for All, ông Biden đã bảo vệ Đạo luật Chăm sóc Giá cả phải chăng của Obama. Trong khi họ đưa ra những bài phát biểu sôi nổi về "cách mạng" và "thay đổi lớn về cấu trúc", ông vẫn giữ vững lập trường của mình, trấn an người Mỹ rằng ông có thể đưa họ trở lại một thời kỳ bình yên hơn, ít chia rẽ về mặt chính trị hơn.
Ông Biden đã khởi động chiến dịch của mình bằng một video gọi cuộc chiến chống lại Trump là "một cuộc chiến vì linh hồn của quốc gia này". Ông mô tả bốn năm của Trump là một sự bất thường. "Nhưng nếu chúng ta cho Donald Trump 8 năm ở Nhà Trắng, ông ấy sẽ mãi mãi và cơ bản thay đổi bản chất của quốc gia này, con người chúng ta. Và tôi không thể đứng nhìn điều đó xảy ra".
Lúc đầu, có vẻ như không ai lắng nghe. Ông Biden tụt hậu so với Buttigieg và Sanders về gây quỹ và sức nóng. Ông đứng thứ tư ở Iowa và thứ năm ở New Hampshire. Ông có vẻ quá già, quá trung dung, quá cũ kỹ.
Nhưng ông Biden vẫn tiến về phía trước, kiên trì từng cái bắt tay, từng cái ôm. Trên hành trình đó, ông đã làm những gì ông đã từng làm trong hơn 40 năm qua, lắng nghe các cử tri tâm sự với ông về những khoảnh khắc tồi tệ nhất trong cuộc đời họ, bởi vì họ đã biết về ông: vợ và con gái ông đã tử nạn trong một vụ tai nạn xe hơi trên đường đi mua quà Giáng sinh năm 1972; con trai ông, Beau, đã gục ngã vì căn bệnh ung thư não khi đang ở độ tuổi sung sức nhất của cuộc đời, vào năm 2015. Khi đó, đã có rất nhiều người yêu quý và đồng cảm với hoàn cảnh của ông Biden. Và cuối cùng, sự mến mộ và lòng trung thành của những người như vậy đã là yếu tố quan trọng nhất trong cuộc đua.
"Tôi biết chúng ta vẫn chưa có kết quả cuối cùng, nhưng tôi cảm thấy thực sự tốt. Bạn biết đấy, báo chí luôn vội vàng khai tử ai đó, nhưng chúng tôi vẫn sống và chúng tôi đang trở lại và chúng tôi sẽ chiến thắng. Chúng tôi sẽ giành chiến thắng ở Nam Carolina, sau đó là siêu thứ Ba”.
Ông Joe Biden vận động tranh cử năm 2020.
Nhóm vận động tranh cử liên tục nhấn mạnh rằng nếu họ có thể đến được Nam Carolina, họ sẽ quay lại cuộc đua. Với sự ủng hộ của một người có thế lực ở Nam Carolina, Dân biểu Jim Clyburn, ông Biden đã giành được tiểu bang này với sự ủng hộ quyết liệt từ các cử tri da màu. Việc ông ấy giành chiến thắng ở Nam Carolina cũng quan trọng như việc Tổng thống Obama giành chiến thắng ở Iowa.
Người mà nước Mỹ cần
Trong giới chính trị khắc nghiệt, đại dịch Covid-19 có lợi cho ông Biden. Nó biến cuộc đua thành cuộc trưng cầu dân ý về ông Trump và khiến cho những thất bại của ông liên tục bị nhắc đến trên các tít báo. Trong bối cảnh dịch bệnh, suy thoái kinh tế và nạn phân biệt chủng tộc có hệ thống, những sai lầm của Trump khiến người ta hạ bớt chuẩn mực.
Chiến lược gia đảng Cộng hòa Ron Bonjean cho rằng Tổng thống Trump khi đó đã "bỏ lỡ quá nhiều cơ hội", bắt đầu từ "việc ông không thể đồng cảm với người dân Mỹ về tình hình mà họ đang gặp phải". Còn ông Biden đã an ủi gia đình George Floyd, đến thăm những người biểu tình đòi công lý cho chủng tộc ở Wilmington, Del, và tham dự một cuộc họp cộng đồng tại một nhà thờ da màu địa phương.
Đến mùa thu, ông Biden đã đạt được bước tiến: cùng một thông điệp kinh điển, được truyền tải bởi một chiến dịch hiện đại, hiệu quả, nhóm truyền thông hiệu quả giúp ông che giấu lỗi sai và quảng bá những khoảnh khắc duyên dáng, đáng mến của ông.
Nhóm vận động tranh cử vẫn tập trung vào các tiểu bang mà ông cần giành chiến thắng. Đảng Dân chủ đặt hy vọng vào việc giành được các tiểu bang như Texas, nhưng ông Biden đã bác bỏ những đề nghị mở rộng trọng tâm vận động. Nhóm tranh cử luôn biết rằng con đường dẫn đến chiến thắng sẽ đi qua vùng Trung Tây Thượng và tập trung phần lớn sự chú ý của họ vào Wisconsin, Michigan và Pennsylvania. Ông Biden và những người đại diện của ông đã thường xuyên quay trở lại các tiểu bang đó trong những tuần cuối cùng của chiến dịch, kết thúc ở Pennsylvania vào ngày trước cuộc bầu cử. Kế hoạch là thúc đẩy tỷ lệ cử tri ở thành thị và ngoại ô đã giảm sút vào năm 2016, đồng thời thu hẹp chênh lệch với Trump ở các khu vực nông thôn và ngoại ô.
“Trong những năm qua, tôi đã thấy ông Joe bị đánh gục và sau đó tôi đã thấy ông ấy đứng dậy hết lần này đến lần khác bởi vì bạn biết đấy, sức mạnh ý chí của ông ấy là không thể ngăn cản và đức tin của ông ấy là không thể lay chuyển”.
Bà Jill Biden.
Cuối cùng, kế hoạch đã thành công. Nhóm vận động tranh cử đã giành được các tiểu bang họ cần và thua các tiểu bang họ không cần, và giữ cho nước Mỹ bình tĩnh trong suốt một tuần vận động dài. Ông Biden đã đúng: Nước Mỹ không muốn một cuộc cách mạng, họ chỉ muốn chữa lành sau bốn năm hỗn loạn và chia rẽ. Và vì vậy, với một chiến dịch ổn định trong thời kỳ bất ổn, và một thông điệp an ủi trong khoảnh khắc bất an, ông Joe Biden đã hoàn thành cuộc hành trình chậm rãi và vững chắc của mình để giành chiến thắng, đúng như ông đã nói.
Ứng cử viên Joe Biden ngay từ đầu đã xây dựng hình ảnh như là “liều thuốc giải” cho đường lối chính trị cứng rắn của ông Trump, trở thành một người hàn gắn nước Mỹ chứ không phải thổi bùng lên sự chia rẽ. Cuối cùng, ông đã giành được nhiều phiếu bầu hơn bất cứ ứng viên tổng thống nào trong lịch sử. Ông Biden đã tập hợp một liên minh rộng rãi các thành phần ủng hộ, trong đó có phụ nữ, nhóm người thiểu số và thanh niên, “nhuộm xanh” những vùng ngoại ô vốn là “pháo đài” của đảng Cộng hòa.
Joe Biden, một nhân vật ôn hòa – sinh ra trong một gia đình Công giáo gốc Ireland, đến từ trung tâm công nghiệp Pennsylvania, cũng giành được phiếu bầu từ các cử tri nam giới, người cao tuổi, tầng lớp lao động và các cử tri da trắng nhiều hơn bà Hillary Clinton trong cuộc bầu cử năm 2016.
Kinh nghiệm chính trị gần nửa thế kỷ cùng những trải nghiệm thăng trầm trong cuộc đời đã giúp ông Biden có thêm sức mạnh và sự ủng hộ của người dân. Sau hai lần tranh cử tổng thống thất bại, cuối cùng ông Joe Biden đã trở thành ông chủ Nhà trắng.
Di sản của ông Biden
Theo tờ The Times, một trong những điểm yếu lớn nhất của ông Biden trên cương vị tổng thống và ứng cử viên là "không có khả năng quảng bá những thành tựu của mình". Nhưng các nhà sử học "có thể vẫn công tâm và đánh giá cao ông về sự phục hồi kinh tế hậu Covid". Ông đã thành công trong việc điều hướng Quốc hội theo đảng phái để thông qua luật đầu tư và cơ sở hạ tầng có tầm ảnh hưởng sâu rộng sẽ "định hình đất nước trong nhiều năm tới". Nhưng trên phạm vi toàn cầu, ông rời Nhà Trắng khi xung đột Nga - Ukraine chưa có hồi kết và Israel vẫn đang hung hăng leo thang cuộc chiến trên khắp Trung Đông, thì những lời chỉ trích dành cho ông cũng không ít.
Trên mặt trận kinh tế, Nhà Trắng của Tổng thống Biden đã đạt được một số chiến thắng mang tính lịch sử, đặc biệt là tạo thêm việc làm cho nền kinh tế Mỹ. Trong năm đầu tiên nhậm chức, các nhà tuyển dụng đã tạo thêm 6,6 triệu việc làm, trong 12 tháng đầu tiên của một tổng thống tại nhiệm, một kỷ lục mọi thời đại. Vào tháng 1 năm 2023, tỷ lệ thất nghiệp của đất nước đã giảm xuống mức thấp nhất trong hơn nửa thế kỷ. Chính quyền của ông Biden thực sự đã giải quyết được tình trạng lạm phát gia tăng của đất nước, đáng chú ý nhất là thông qua Đạo luật Giảm lạm phát trị giá 750 tỷ đô la năm 2022. Nhìn chung, dưới thời chính quyền Biden, "lạm phát đã hạ nhiệt" và "tăng trưởng kinh tế vẫn mạnh, mặc dù mức tăng việc làm đang chậm lại". "Chi phí thế chấp đang giảm và Cục Dự trữ Liên bang bắt đầu cắt giảm lãi suất".
Ở nước ngoài, ngay cả những người ủng hộ trung thành nhất của ông cũng sẽ đồng ý rằng thành tích của ông khi tại nhiệm là hoàn toàn trái ngược nhau. Nhiều người chỉ ra rằng tỷ lệ ủng hộ của ông không bao giờ khôi phục sau màn rút quân đầy hỗn loạn khỏi Afghanistan vào tháng 8 năm 2021 - mặc dù ông chỉ đơn thuần thực hiện thỏa thuận rút quân của người tiền nhiệm Donald Trump. Nước Mỹ dưới thời Tổng thống Biden đã đóng vai trò quan trọng trong việc ủng hộ Ukraine trong cuộc xung đột Nga - Ukraine và cho đến nay vẫn chưa đạt được được lệnh ngừng bắn lâu dài ở Gaza. Mỹ bị chỉ trích vì quá yếu thế, để cho Thủ tướng Israel Netanyahu tự ý hành động.
Các nhà sử học đánh giá các tổng thống có thành công hay không dựa trên việc lý tưởng, chính sách và chương trình của họ có bền vững hay không. Kết luận về việc ông Biden có phải là một tổng thống thành công hay không hay không sẽ bắt đầu được đưa ra sau ngày sau cuộc bầu cử ngày 5 tháng 11 tới.
Ngày 23/11, người phát ngôn Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) thông báo, Tổng thư ký NATO, ông Mark Rutte đã gặp Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump tại bang Florida để thảo luận về các vấn đề an ninh toàn cầu mà liên minh phải đối mặt.
Khả năng một thỏa thuận thương mại giữa Liên minh châu Âu và Khối thị trường chung Nam Mỹ (Mercosur) có thể sớm được ký kết đã gây ra sự hỗn loạn chính trị ở Pháp và trên khắp châu Âu. Nếu được hoàn tất, đây sẽ là thỏa thuận thương mại tự do quan trọng nhất từng được EU ký kết, tuy nhiên, nó cũng châm ngòi cho nhiều cuộc biểu tình tại Pháp.
Theo Reuters, trong ngày đàm phán kéo dài của Hội nghị Thượng đỉnh lần thứ 29 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP29), Liên minh châu Âu (EU), Mỹ và các quốc gia giàu có khác đã nhất trí tăng mục tiêu tài chính toàn cầu từ 250 tỷ USD lên 300 tỷ USD mỗi năm vào năm 2035, để giúp các nước đang phát triển chống chịu với biến đổi khí hậu.
Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đã đề cử nhà đầu tư Scott Bessent làm Bộ trưởng Tài chính trong chính phủ mới.
Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga Dmitry Medvedev nhận định rằng, việc Moscow sử dụng tên lửa Oreshnik sẽ làm thay đổi tiến trình của cuộc xung đột Ukraine.
Nếu đến thủ đô Paris của Pháp những ngày này, du khách sẽ được chiêm ngưỡng một “công viên kỷ Jura” thu nhỏ khi những mô hình của các loài động vật từ thời tiền sử được đem ra trưng bày và tỏa sáng lung linh trong màn đêm.
0