COP28 tranh cãi vễ loại bỏ nhiên liệu hóa thạch
Cơ quan khí hậu Liên Hợp Quốc đã công bố một dự thảo về “loại bỏ nhiên liệu hóa thạch một cách có trật tự và công bằng”, nếu được thông qua, đây sẽ là thỏa thuận toàn cầu đầu tiên nhằm chấm dứt thời đại dầu mỏ.
Văn bản này bao gồm 3 phương án xử lý nhiên liệu hóa thạch. Đầu tiên là “loại bỏ một cách có trật tự và công bằng”, có nghĩa là các quốc gia giàu có với lịch sử đốt nhiên liệu hóa thạch lâu đời sẽ thúc đẩy loại bỏ nhiên liệu hóa thạch nhanh và sớm hơn các quốc gia khác. Thứ hai là “đẩy nhanh các nỗ lực hướng tới việc loại bỏ dần các nhiên liệu hóa thạch không suy giảm”. Và phương án thứ ba là tránh đề cập đến việc loại bỏ dần dần.
Na Uy - quốc gia sản xuất dầu khí lớn nhất châu Âu, nếu không tính Nga - cho rằng việc “loại bỏ dần” là một công cụ để đạt được mục tiêu về một hệ thống năng lượng không có khí thải. Quan điểm này được ủng hộ bởi Mỹ, Canada, 27 quốc gia Liên minh châu Âu (EU), các quốc đảo nhỏ dễ bị tổn thương về khí hậu, một số quốc gia châu Phi bao gồm Kenya và Ethiopia, và các nước Mỹ Latinh như Chile và Colombia.
Trong khi đó, Nga, Saudi Arabia và Trung Quốc – những nước sản xuất và sử dụng dầu khí hàng đầu thế giới – dẫn đầu nhóm phản đối việc loại bỏ hoàn toàn nhiên liệu hóa thạch. Bộ trưởng Năng lượng Saudi Arabia, Hoàng tử Abdulaziz bin Salman tuyên bố rằng đất nước của ông sẽ hoàn toàn không đồng ý với một thỏa thuận yêu cầu giảm dần từng giai đoạn. UAE – quốc gia đăng cai COP28, cũng chung quan điểm này.
Uganda, Mozambique và những quốc gia khác có tỷ lệ tiếp cận điện thấp ở châu Phi có kế hoạch phát triển hoặc mở rộng sản xuất dầu khí trong những năm tới. Các nước này cho rằng loại bỏ nhiên liệu hóa thạch đồng nghĩa với việc yêu cầu đất nước họ tiếp tục sống trong cảnh nghèo đói. Dù vậy, một số quốc gia châu Phi cho biết họ có thể ủng hộ thỏa thuận loại bỏ dần nếu các nước giàu, những nước từ lâu đã sản xuất và sử dụng nhiên liệu hóa thạch, đồng ý từ bỏ trước.
Đại diện các doanh nghiệp dầu khí thì rõ ràng không muốn từ bỏ lợi ích kinh tế. Đa số công ty cam kết sẽ cắt giảm khí thải, nhưng đề xuất những phương án khác thay vì loại bỏ nhiên liệu hóa thạch.
Văn bản dự thảo của COP28 cũng bao gồm nội dung kêu gọi mở rộng quy mô công nghệ thu hồi carbon. Một số quốc gia lo ngại những công nghệ mới như vậy đang được sử dụng để biện minh cho việc tiếp tục sử dụng nhiên liệu hóa thạch.
Hầu hết các ý kiến phản đối loại bỏ nhiên liệu hóa thạch cho rằng các biện pháp này sẽ gây tổn hại về mặt kinh tế. Nhưng theo các chuyên gia, thay vì gây tổn hại cho tăng trưởng, các biện pháp xanh sẽ mang lại hy vọng tốt nhất để đạt được mục tiêu phát triển bền vững.
Một nghiên cứu do công ty tư vấn Deloitte công bố tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới đã kết luận rằng việc chuyển đổi sang phát thải ròng bằng 0 có thể mang lại thêm 43 nghìn tỷ USD cho nền kinh tế thế giới trong 5 thập kỷ tới. Một ủy ban gồm một số doanh nhân và nhà tài chính hàng đầu thế giới cũng cho rằng chuyển đổi xanh có thể tạo ra 380 triệu việc làm. Và một báo cáo của các viện hàng đầu châu Âu tính toán rằng nó có thể giúp 3-4 tỷ người thoát khỏi đói nghèo.
Đây không chỉ là lý thuyết. Vương quốc Anh đã giảm 44% lượng khí thải carbon kể từ năm 1990, trong khi tăng trưởng 78%. Nền kinh tế xanh của nước này hiện lớn hơn gần 4 lần so với lĩnh vực sản xuất, cung cấp hơn 1,2 triệu việc làm. Phần Lan hiện nhận được 95% năng lượng từ các nguồn “phi carbon”, và tính theo đầu người, Phần Lan vẫn giàu có hơn Pháp, Italia hoặc Anh. Mỹ cũng công bố khoản đầu tư trị giá 369 tỷ USD hướng tới nền kinh tế xanh.
Bên cạnh khí carbon dioxide, một loại khí nhà kính khác gây ra hiện tượng nóng lên toàn cầu cũng được thảo luận tại COP28 là khí mê-tan. Khí mê-tan không màu và không mùi, nhưng có hại hơn nhiều so với khí carbon dioxide. Khoảng 60% lượng khí thải mê-tan trên thế giới là do hoạt động của con người tạo ra - phần lớn đến từ nông nghiệp, xử lý chất thải và sản xuất nhiên liệu hóa thạch. Theo Cơ quan Vũ trụ Châu Âu, nồng độ mê-tan trong khí quyển hiện đang tăng với tốc độ khoảng 1% mỗi năm. Việc giảm lượng khí thải mê-tan là rất quan trọng để hạn chế sự nóng lên của hành tinh nhằm ngăn chặn những tác động tồi tệ nhất của biến đổi khí hậu.
Báo chí Mỹ mới đây đưa tin Iran đang chuẩn bị tấn công Israel, có thể là trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào ngày 5/11, nhằm trả đũa vụ Israel tiến hành chiến dịch không kích quy mô lớn nhằm vào hàng loạt mục tiêu quân sự của Iran hôm 26/10.
Vài ngày trước khi diễn ra bầu cử tổng thống Mỹ, cuộc so găng giữa ứng cử viên đảng Cộng hòa Donald Trump và ứng cử viên đảng Dân chủ Kamala Harris vẫn hết sức gay cấn. Hầu hết, các chuyên gia nhận định đây là cuộc bầu cử khó dự đoán nhất lịch sử nước Mỹ, mọi kịch bản sẽ không loại trừ trong cuộc bỏ phiếu ngày 5/11 tới.
Gần 200 người đã thiệt mạng trong trận lũ quét ở vùng Valencia, miền Đông Tây Ban Nha. Trận lũ lụt chết người nhất ở Tây Ban Nha trong nhiều thập kỷ là một lời nhắc nhở đau thương rằng châu Âu chưa chuẩn bị đối phó với hậu quả của bầu khí quyển quá nóng.
Cuộc bầu cử Quốc hội Gruzia đã kết thúc với chiến thắng thuyết phục thuộc về đảng Giấc mơ Gruzia cầm quyền. Phe đối lập dựa vào sự ủng hộ của bên ngoài, không công nhận kết quả bầu cử và cố gắng tìm cách lật ngược kết quả thông qua các cuộc biểu tình và khiêu khích sử dụng vũ lực. Những diễn biến này giống với những cuộc cách mạng màu của những năm trước.
Ngày 31/10, Triều Tiên xác nhận đã phóng thử tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM). Đây là vụ phóng thử ICBM đầu tiên sau gần một năm, cho thấy khả năng tấn công hạt nhân tầm xa tiềm tàng của nước này.
Từ một tỉ phú, ngôi sao truyền hình, ngày 20/1/2017, ông Donald Trump đã chính thức tuyên thệ nhậm chức, trở thành tổng thống thứ 45 của nước Mỹ. Trong nhiệm kỳ 4 năm của mình, ông trở thành vị Tổng thống gây nhiều tranh cãi. Dù sẽ còn mất nhiều năm lẫn nhiều giấy mực để các nhà sử học và báo chí nhận định về nhiệm kỳ của ông, nhưng những dấu ấn mà ông tạo ra có lẽ sẽ còn lưu lại rất lâu.
0