Trung Đông rực lửa sau màn trả đũa của Iran

Iran đã bắn ít nhất 180 tên lửa đạn đạo vào Israel đêm 1/10/2024, làm gia tăng căng thẳng ở Trung Đông, nơi "leo thang nối tiếp leo thang”, như Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres đã nói.

Sức mạnh của Iran

Đêm 1/10, Iran đã bắn ít nhất 180 tên lửa đạn đạo vào Israel. Phần lớn các quả tên lửa bắn đến đã bị Israel ngăn chặn bằng hệ thống phòng thủ tên lửa Mái Vòm Sắt, cùng với sự hỗ trợ từ các tàu khu trục của hải quân Mỹ gần đó. Tuy nhiên phía Iran cho biết 90% tên lửa đã vượt qua hệ thống phòng không Vòm Sắt của Israel.

Lần đầu tiên Iran đã sử dụng tên lửa siêu thanh để tấn công vào Israel. Cuộc tấn công diễn ra sau vụ Israel giết chết Hassan Nasrallah, thủ lĩnh lâu năm của nhóm chiến binh Hezbollah của Liban do Tehran hậu thuẫn, xảy ra vào ngày 27/9.

Ảnh chụp lại từ một video quay cảnh Israel đánh chặn tên lửa đạn đạo do Iran phóng đêm 1/10. Ảnh: AP.

Các tên lửa siêu thanh Fattah đã được sử dụng trong cuộc tấn công để vượt qua radar của Israel. Lực lượng vệ binh tuyên bố rằng 80 - 90% tên lửa được sử dụng trong 'Chiến dịch Lời hứa danh dự 2' đã trúng mục tiêu, trong đó có căn cứ không quân Tel Nof gần Tel Aviv và khu vực Netsarim gần Gaza. Kết quả là "một số lượng lớn xe tăng của Israel" đã bị phá hủy. Iran cũng tuyên bố đã phá hủy một số máy bay chiến đấu F-35 của Israel tại căn cứ không quân Nevatim, nằm giữa Beersheba và Biển Chết.

Lực lượng phòng vệ Israel (IDF) ước tính số lượng tên lửa bay tới là 180 và thừa nhận rằng "một vài quả trúng đích". 

Đây không phải là lần đầu tiên có hỏa lực từ Iran. Đợt tấn công này có số lượng tên lửa lớn hơn, và phản ứng phòng thủ được triển khai phù hợp. Như chúng ta có thể thấy - một vài quả tên lửa trúng mục tiêu, nhưng không có thương vong, vì hành vi có trách nhiệm của công chúng, họ lắng nghe hướng dẫn và hệ thống phòng thủ của chúng tôi cũng như hoạt động của các đối tác của chúng tôi đã được kích hoạt để bảo vệ công dân Israel.

Chuẩn đô đốc Daniel Hagari - Người phát ngôn của quân đội Israel.

Trong số 180 tên lửa được phóng sang lãnh thổ Israel, vẫn có những tên lửa của Iran đã vượt qua nhiều lớp phòng thủ của hệ thống tên lửa đất đối không của Israel. Điều này làm dấy lên câu hỏi: liệu có phải Iran đánh bại thành công một trong những hệ thống phòng không mạnh nhất thế giới hay không?

Nếu như cuộc tấn công lần trước của Iran chủ yếu sử dụng tên lửa hành trình và máy bay không người lái, thì trong cuộc tấn công đêm 1/10, Iran đã sử dụng tên lửa đạn đạo có thể bay với tốc độ siêu thanh trên Mach-5 khiến chúng khó bị máy bay phản lực hoặc hệ thống trên mặt đất đánh chặn hơn nhiều. 

Cuộc tấn công đêm 1/10, Iran đã sử dụng tên lửa đạn đạo có thể bay với tốc độ siêu thanh trên Mach-5. Ảnh: AFP.

Trước đó, năng lực phòng không của Israel, tiêu biểu là hệ thống Vòm Sắt lừng danh, đã nhiều lần bị đặt dấu hỏi là liệu nó có thực sự thần thánh và bất khả chiến bại như Israel vẫn từng tự tin mô tả hay không. Một số video ghi lại cảnh đêm 1/10 được lan truyền trên mạng cho thấy một số tên lửa vẫn rơi xuống khu vực miền Trung và miền Nam Israel, trong đó, một số mảnh tên lửa đã rơi xuống đất và dường như đã gây ra thiệt hại. 

Hãng tin Sputnik dẫn lời nhà phân tích quân sự Yuri Lyamin thuộc Trung tâm Phân tích Chiến lược và Công nghệ Nga nhận định, cuộc tấn công bằng tên lửa của Iran hồi tháng 4 năm nay đã đẩy hệ thống phòng thủ tên lửa Vòm Sắt của Israel đến giới hạn. Vào thời điểm đó, Tehran chưa sử dụng đến loại tên lửa hiện đại nhất của mình, còn Israel được Mỹ cùng các đồng minh khác hỗ trợ bắn hạ tên lửa.

Một điểm yếu trong hệ thống phòng không của Israel là thiết bị bay không người lái UAV nếu bay hàng loạt ở độ cao thấp có thể tránh được hệ thống radar. Vì vậy vẫn có UAV của Houthi lọt qua hệ thống phòng không của Israel và tấn công Tel Aviv vào tháng 7, khiến 1 dân thường thiệt mạng.

Đánh giá về hệ thống phòng không Vòm Sắt nổi tiếng của Israel, một số chuyên gia lưu ý rằng, hiện nay, Vòm Sắt "không bảo đảm khả năng phòng thủ ở mức tuyệt đối 100%". "Vòm Sắt có thể bị áp đảo bởi một vụ phóng tên lửa hàng loạt".  

Hệ thống Vòm Sắt của Israel đánh chặn tên lửa phóng từ Dải Gaza, ngày 8/10/2023. Ảnh: Reuters.

Trước đó, chính Tel Aviv cũng đã từng đề cập mối lo ngại này với Washington, cụ thể quân đội Israel thừa nhận “Vòm Sắt” dễ tổn thương trước kho tên lửa và UAV khổng lồ của Hezbollah, lực lượng ủy nhiệm mạnh nhất của Iran trong khu vực. 

Ngoài ra, một hệ thống Vòm Sắt chỉ có thể bảo vệ một khu vực tương đối nhỏ (khoảng 150 km²) và chỉ phát huy hiệu quả với một số lượng nhỏ các mục tiêu đang lao đến và đến từ cùng một hướng. Nếu trong một cuộc tấn công quy mô lớn hơn, với khoảng 100 tên lửa trở lên, Vòm Sắt sẽ trở nên bất lực.

Chính vì vậy mà trong các cuộc tấn công dồn dập nhiều tên lửa từ Hamas, Hezbollah hay Iran, vẫn có những tên lửa lọt qua hệ thống Vòm Sắt và nhắm vào các mục tiêu ở Israel.  

Hai tàu khu trục của Hải quân Mỹ đã bắn khoảng một chục tên lửa đánh chặn vào các tên lửa của Iran đang nhắm vào Israel. 

Vâng, như tôi đã nói trước đây, chúng tôi đã theo dõi vụ việc này trong một thời gian. Iran đã công khai đe dọa sẽ trả đũa. Chắc chắn, đây là một cuộc tấn công đáng kể, có lẽ lớn gấp đôi về quy mô so với những gì chúng ta đã thấy trước đó. Nhưng xin nhắc lại, chúng tôi vẫn đang đánh giá kết quả của vụ việc này. Và như tôi đã nêu ở trên, chúng tôi lên án cuộc tấn công liều lĩnh, trực tiếp này vào Israel. Và chúng tôi sẽ tiếp tục ủng hộ việc phòng thủ của Israel.

Thiếu tướng Patrick Ryder - Người phát ngôn Lầu Năm Góc.

Cuộc tấn công hôm thứ Ba có quy mô và phạm vi lớn hơn cuộc tấn công hồi tháng 4, cuộc tấn công đầu tiên của Iran, trong đó hàng loạt tên lửa đạn đạo và máy bay không người lái đã bắn phá Israel để trả đũa cho cuộc không kích vào lãnh sự quán Iran ở Damas.

Israel đã tuyên bố sẽ đáp trả, trong khi Iran cảnh báo rằng bất kỳ cuộc tấn công nào nữa cũng sẽ phải đối mặt với sức mạnh lớn hơn.

Tên lửa siêu thanh Fattah-2 do Iran tự sản xuất bay nhanh gấp từ năm đến 25 lần tốc độ âm thanh. Iran đã công bố tên lửa Fattah-1 lần đầu tiên vào tháng 6 năm ngoái. Phiên bản Fattah-2 đã được công bố vào tháng 11. Trước đây, cả hai đều chưa từng được sử dụng trong chiến đấu.

Iran là quốc gia có năng lực chế tạo tên lửa đạn đạo lớn nhất ở Trung Đông, phần lớn các mẫu tên lửa đạn đạo của Tehran đều do nước này tự phát triển và chế tạo. Iran hiện có nhiều dòng tên lửa tấn công tầm xa và thậm chí còn phát triển được tên lửa siêu thanh của riêng họ. Đây là một kỳ tích mà nhiều cường quốc phương Tây có công nghệ tiên tiến chưa thể đạt được.

Gia tăng chiều hướng nguy hiểm

Trung Đông đang trong tình trạng bất ổn hơn nhiều so với một năm trước. Cuộc xung đột này đã lan rộng ra ngoài phạm vi cuộc xung đột chủ yếu giữa Israel và Hamas. Israel và Hezbollah giao tranh suốt một năm qua và đang diễn biến theo chiều hướng nguy hiểm hơn cuộc xung đột giữa Israel và Hamas. Khoảng một tuần trước khi thủ lĩnh Hezbollah Nasrallah qua đời, ông nói rằng các hoạt động phát nổ máy nhắn tin và bộ đàm của Israel ở Liban là một "lời tuyên chiến" và "kẻ thù đã vượt qua mọi ranh giới đỏ". Hàng loạt các sự kiện gần đây đã chỉ ra thế giới đang phải đối mặt với một môi trường an ninh nguy hiểm và bất ổn ở Trung Đông.

Israel đã bị Hezbollah cáo buộc tiến hành các hoạt động chiến tranh phi truyền thống - như phát nổ bộ đàm và máy nhắn tin - và đã tiến hành hàng trăm cuộc không kích và tên lửa vào Liban trong vài tuần qua. Cuộc xung đột này liên quan đến việc sử dụng các đơn vị tác chiến đặc biệt của Israel, đã hoạt động bí mật ở Liban theo từng nhóm nhỏ kể từ tháng 11 năm 2023. Sự kết hợp của các hoạt động này đã phá hủy các kho vũ khí và cơ sở hạ tầng quân sự của Hezbollah và giết chết một số thủ lĩnh cấp cao trong nhóm, bao gồm cả thủ lĩnh Hassan Nasrallah.

Thiệt hại về người của những cuộc tấn công này là rất lớn, hơn 1.000 người ở Liban đã thiệt mạng. Trong tổng số này, không rõ có bao nhiêu người chết hoặc bị thương thực sự là chiến binh Hezbollah.

Lần đầu tiên chúng ta thấy vào ngày 31/7, lãnh đạo cao nhất của Hamas, ông Ismail Haniyeh, đã bị giết trong một cuộc tấn công ở Tehran. Vài ngày trước, thủ lĩnh Hezbollah người Liban Hassan Nasrallah và một phó chỉ huy lực lượng vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran đã thiệt mạng trong các cuộc không kích của Israel vào Beirut, thủ đô của Liban. Không những vậy, Israel còn đe dọa Lãnh đạo tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei. Rõ ràng, trong bối cảnh như vậy, nếu Iran không phản ứng thì sẽ khó giải thích trong và ngoài nước.

Ông Lý Thiệu Tiên, Viện trưởng Viện nghiên cứu Ả Rập - Đại học Ninh Hạ, Trung Quốc.

Người dân Iraq ở thủ đô Baghdad và thành phố Basra phía Nam đã ăn mừng ngay trong đêm, sau khi Iran tấn công Israel bằng tên lửa. Tại Baghdad, một đám đông tụ tập xung quanh Tượng đài tự do mang tính biểu tượng ở Quảng trường Giải phóng và vẫy cờ Palestine và Hezbollah. Tại Basra, các thành viên của lực lượng động viên nhân dân cầm vũ khí và biểu diễn các điệu múa truyền thống để ăn mừng.

Bây giờ, cuộc xung đột có khả năng mở rộng ra ngoài khu vực, và thậm chí là trên toàn cầu. Một liên minh các nhóm và tổ chức trong Trục Kháng chiến, bao gồm Hamas ở Dải Gaza, phiến quân Houthi ở Yemen, Hezbollah ở Liban hay dân quân Shia ở Iraq và Syria. Trước ngày 7/10/2023, tất cả các nhóm này đều có tư tưởng đối lập với Israel ở một mức độ nào đó. Nhưng họ cũng phải chiến đấu với các cuộc xung đột của riêng mình và không tập hợp lại để ủng hộ Hamas.  Giờ đây, tất cả họ đều đang tập hợp lại xung quanh một mục tiêu chung là tiêu diệt Israel.

Người dân Iraq ở thủ đô Baghdad và thành phố Basra phía Nam đổ ra đường ăn mừng ngay trong đêm.

Nỗi lo của thị trường dầu mỏ

Ngành công nghiệp dầu mỏ của Iran đóng vai trò quan trọng trong thị trường năng lượng thế giới, xét đến trữ lượng và năng lực sản xuất khổng lồ của nước này. Hiện tại, cuộc tấn công của Iran vào Israel và nguy cơ Israel trả đũa là lý do đáng để thị trường dầu mỏ lo ngại. Một số nhà phân tích không tin rằng động thái này sẽ không gây ra bất kỳ sự gián đoạn đáng kể và lâu dài nào đối với nguồn cung dầu thô toàn cầu.

Vài giờ sau khi Iran phóng tên lửa vào kẻ thù không đội trời chung trong khu vực là Israel, người dân Iran xếp hàng bên ngoài các trạm xăng ở thủ đô Tehran để đổ xăng. Họ lo ngại khả năng xảy ra một cuộc xung đột rộng lớn hơn, bởi Israel và Washington tuyên bố sẽ có phản ứng quyết liệt.

Giá dầu đã tăng hơn 5% lên mức cao nhất trong phiên vào thứ Ba, sau đó giá giảm trở lại từ mức đỉnh trong ngày. Dầu thô West Texas Intermediate tháng 11, chuẩn mực của Mỹ, tăng 1,72 USD, tương đương 2,5%, lên 69,89 USD/một thùng trên Sàn giao dịch hàng hóa New York. Giá dầu thô Brent tháng 12 giao dịch ở mức 73,42 USD/một thùng, tăng 1,72 USD, tương đương 2,4%.

Các phương tiện xếp hàng dài để chờ đổ xăng ở Tehran, Iran . Ảnh: AFP.

Nếu Israel trả đũa bằng cách nhắm vào các cơ sở lọc dầu và sản xuất dầu của Iran, có thể dẫn đến sự gián đoạn đáng kể đối với nguồn cung dầu toàn cầu. Theo đánh giá thống kê về năng lượng thế giới, Iran đã sản xuất khoảng 3,9 triệu thùng mỗi ngày vào năm 2023, là nhà sản xuất dầu lớn thứ bảy trên toàn cầu và đóng góp gần 5% tổng sản lượng toàn cầu. Sản lượng đáng kể này có nghĩa là bất kỳ sự gián đoạn kéo dài nào cũng có thể gây ra hậu quả sâu rộng đối với sự ổn định của nguồn cung năng lượng toàn cầu và giá mà người tiêu dùng cuối cùng phải trả để mua nhiên liệu. 

Hiện tại, Anas Alhajji, một chuyên gia năng lượng độc lập và là đối tác quản lý tại Energy Outlook Advisors, cho biết tác động của một cuộc tấn công của Iran vào Israel "nếu có thì sẽ chỉ ở mức hạn chế". Israel sẽ không tấn công các cơ sở dầu mỏ của Iran để tránh chọc giận chính quyền Biden. Mỹ đang muốn giữ giá dầu ở mức thấp trước cuộc bầu cử. 

Theo một số nhà phân tích, nhiều khả năng diễn biến của tình hình có thể chỉ dừng lại ở việc một lần nữa lặp lại xu hướng vào tháng 4 năm nay, chỉ có điều quy mô cuộc tấn công của Iran lần này lớn hơn nhiều so với cuộc tấn công vào tháng 4 và có vẻ gây bất ngờ cho cả Mỹ và Israel. Nếu Israel và Mỹ tiếp tục đáp trả động thái của Iran, tình hình khu vực chắc chắn sẽ leo thang và có khả năng xảy ra chiến tranh giữa Israel và Iran, khi đó hậu quả sẽ là khôn lường.

Bài viết hay? Hãy đánh giá bài viết
user image
user image
User
Ý KIẾN

Một năm đã trôi qua kể từ khi vòng xung đột mới giữa Palestine và Israel bắt đầu nhưng cuộc xung đột vẫn chưa có dấu hiệu nào sẽ lắng xuống. Cuộc xung đột không chỉ cướp đi sinh mạng của hàng chục nghìn người, làm hàng triệu người phải đi lánh nạn mà còn phá hủy hoàn toàn một loạt di tích lịch sử văn hóa của vùng đất này.

Phát biểu trong cuộc họp báo diễn ra hôm nay, Bộ trưởng Ngoại giao Iran Abbas Araghchi cảnh báo Israel không được tấn công Iran, nhấn mạnh rằng bất kỳ cuộc tấn công nào vào cơ sở hạ tầng của Iran sẽ phải đối mặt với đòn trả đũa mạnh mẽ hơn.

Trung Quốc sẽ đạt được các kế hoạch phát triển kinh tế và xã hội đã đề ra trong năm nay. Đây là khẳng định của các quan chức Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia Trung Quốc trong buổi họp báo ngày 8/10.

Theo Tổng cục Du lịch Thái Lan, nước này cần đón ít nhất 10,5 triệu lượt du khách quốc tế trong Quý IV/2024 để đạt mục tiêu thu hút 36,7 triệu khách nước ngoài trong cả năm 2024.

Bộ Quốc Phòng Nga ngày 7/10 cho biết, quân đội Nga đã nhắm mục tiêu vào một doanh trại dã chiến của Lữ đoàn Cơ giới độc lập số 72 của Ukraine ở thành phố Pavlograd bằng tên lửa đạn đạo Iskander.

Cam kết thúc đẩy quan hệ hợp tác song phương là nội dung chính cuộc hội đàm song phương giữa Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi và Tổng thống Maldives Mohamed Muizzu, diễn ra tại New Delhi.