WHO họp khẩn, cân nhắc đậu mùa khỉ là tình trạng khẩn cấp toàn cầu
(HanoiTV) - Các ca bệnh đậu mùa khỉ đã xuất hiện ở hàng chục quốc gia trên thế giới. Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) Tedros Adhanom Ghebreyesus gọi đây là đợt bùng phát "bất thường và đáng lo ngại".
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ngày 23/6 đã triệu tập cuộc họp khẩn cấp để thảo luận có quyết định coi bệnh đậu mùa khỉ là tình trạng khẩn cấp toàn cầu khi căn bệnh này bắt đầu lan rộng ra nhiều nước trên thế giới ngoài châu Phi. Quyết định sẽ được công bố sau cuộc họp nhưng thời gian cụ thể chưa được xác định.
Thành phần tham dự là các chuyên gia từ những khu vực bị ảnh hưởng nhất. Họ sẽ đưa ra khuyến nghị với Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus. Sau đó, người đứng đầu WHO sẽ đưa ra quyết định cuối cùng về việc có nên ban bố tình trạng khẩn cấp toàn cầu hay không.
Hầu hết chuyên gia đều cho rằng bệnh đậu mùa khỉ đang bùng phát phù hợp với tiêu chí của WHO về định nghĩa tình trạng khẩn cấp toàn cầu. Đây là một sự kiện đột ngột và bất thường lan rộng trên phạm vi quốc tế, cần có sự hợp tác xuyên quốc gia.
Trong cuộc họp đầu tiên của Ủy ban Khẩn cấp (IHR) của WHO đang diễn ra, Tổng giám đốc Tổ chức Y tế thế giới (WHO) Tedros Adhanom Ghebreyesus đã đưa ra 4 cảnh báo để xem xét "đậu mùa khỉ là tình trạng khẩn cấp toàn cầu":
Cảnh báo đầu tiên được người đứng đầu WHO đưa ra, đó là nhân loại cần nhìn nhận sự "thiếu hiểu biết" về căn bệnh, theo trích dẫn trên website của Liên Hiệp Quốc.
"Sự lây truyền từ người đang diễn ra và có thể bị đánh giá thấp. Tại Nigeria, tỉ lệ phụ nữ bị ảnh hưởng cao hơn nhiều so với những nơi khác, và điều quan trọng là phải hiểu rõ hơn về cách dịch bệnh lây lan ở đó" - tiến sĩ Tedros nhấn mạnh và cho biết gần 1.500 trường hợp nghi mắc đậu mùa khỉ với 70 ca tử vong đã được báo cáo ở Trung Phi nhưng rất ít trường hợp được xác nhận (vì năng lực xét nghiệm ở châu Phi rất hạn chế).
Điều này ngụ ý suy nghĩ "truyền thống" rằng ở Châu Phi, đậu mùa khỉ lưu hành bấy lâu là do lây từ động vật sang người nên được xem xét lại; song song với việc đẩy mạnh nghiên cứu thêm về căn bệnh.
Cảnh báo thứ hai, ông nói: "Đôi khi tôi thấy hậu quả của việc các quốc gia không minh bạch, không chia sẻ thông tin"; đồng thời kêu gọi tăng cường tìm kiếm ca bệnh, truy vết, giải trình tự gien virus.... và thực hiện các biện pháp kiểm dịch khác, đồng thời chia sẻ thông tin để cùng nhau cứu sống người bệnh.
Cảnh báo thứ ba, người đứng đầu WHO cho rằng nhân viên y tế đang chịu rủi ro và bệnh có thể bị nhiễm bệnh nếu không được trang bị phương tiện phòng hộ cá nhân phù hợp.
Trước đó, các chuyên gia từ WHO và các cơ quan y tế hàng đầu đã cho biết đậu mùa khỉ có thể lây truyền từ người sang người chủ yếu qua tiếp xúc da kề da, qua dịch tiết hay dịch từ bóng nước của bệnh nhân và lây yếu qua đường hô hấp. Vì vậy, tuy nguy cơ chung cho cộng đồng là thấp nhưng nguy cơ đối với những người chăm sóc y tế trực tiếp cho bệnh nhân là hiện hữu. Một số quốc gia đã triển khai tiêm phòng vắc-xin đậu mùa (ngừa cả đậu mùa khỉ) cho một số nhân viên y tế.
Cảnh báo thứ tư, tiến sĩ Tedros cho rằng cần giải quyết sự kỳ thị, phân biệt đối xử và các thông tin sai lệch, một cách nhanh chóng và dứt khoát.
"Chúng ta cần hợp tác với tư cách là một cộng đồng quốc tế để tạo ra dữ liệu lâm sàng và hiệu quả lâm sàng cần thiết về vắc-xin và phương pháp điều trị để chống lại bệnh đậu mùa khỉ, đồng thời đảm bảo việc phân phối nó một cách công bằng" - tổng giám đốc WHO nhấn mạnh.
Nếu WHO chính thức công bố đậu mùa khỉ là tình trạng khẩn cấp toàn cầu có nghĩa đây là căn bệnh có nguy cơ lây lan ra nhiều quốc gia và có thể cần sự ứng phó toàn cầu.
Hồi tháng 1/2020, WHO tuyên bố Covid-19 là vấn đề y tế khẩn cấp toàn cầu, song rất ít quốc gia thực sự coi đó là cảnh báo nghiêm trọng cho đến tận tháng 3/2020 khi Covid-19 bắt đầu bị coi là đại dịch. Thời điểm đó, WHO hứng không ít chỉ trích cho rằng cơ quan này đã phản ứng chậm khiến dịch lây lan. Theo các chuyên gia, với dịch đậu mùa khỉ hiện nay, các nước có thể sẽ phản ứng nhanh hơn.
Đậu mùa khỉ xuất hiện ở châu Phi từ hàng chục năm trước, nhưng chỉ bắt đầu gây chú ý khi dịch lan ra các nước bên ngoài châu Phi từ tháng trước. Các nhà khoa học đến nay vẫn chưa phát hiện bất cứ biến chủng nào của virus cho thấy nó tăng khả năng lây lan.
Theo số liệu của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ, hiện có hơn 3.300 ca đậu mùa khỉ ở 42 quốc gia chưa từng hoặc không xuất hiện phổ biến loại virus này. Hơn 80% trong số đó là ở châu Âu. Trong khi đó, kể từ đầu năm, châu Phi ghi nhận hơn 1.400 ca, với 62 ca tử vong.
Virus gây bệnh đậu mùa khỉ gây ra các triệu chứng giống như cúm và các tổn thương trên da và lây lan khi tiếp xúc gần. WHO đánh giá, tỷ lệ tử vong của bệnh này khoảng 3-6% mặc dù đến nay chưa ghi nhận ca tử vong nào bên ngoài châu Phi.
