Xung đột Israel-Hamas: một năm nhìn lại
Cuộc tấn công ngày 7 tháng 10 năm 2023 khiến khoảng 1.200 người Israel thiệt mạng và khoảng 250 người bị bắt làm con tin, theo số liệu của Israel, đã gây ra một chuỗi sự kiện định hình lại động lực chính trị của Trung Đông, tàn phá Gaza, gây ra một cuộc di cư hàng loạt ở Liban và khiến người dân Israel, Palestine và Liban phải chịu những mất mát to lớn và đối mặt với tương lai bất định.
Cuộc tấn công trả đũa do Israel phát động đã làm hơn 41.000 người Palestine thiệt mạng ở Gaza. Theo số liệu của ngành y tế tại Gaza, hơn một nửa số người thiệt mạng là phụ nữ và trẻ em. Đồng thời, các cuộc không kích và chiến dịch trên bộ của Israel đã khiến nhiều cơ sở hạ tầng của Gaza trở thành đống đổ nát, bao gồm bệnh viện, trường học và khu dân cư.
Tương lai bất định
Các cơ quan viện trợ báo cáo tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng thực phẩm, nước sạch và vật tư y tế. Hầu hết các bệnh viện ở Gaza không còn hoạt động do bị hư hại và thiếu nhiên liệu chạy máy phát điện. Cuộc khủng hoảng nhân đạo ngày càng trầm trọng hơn. Ở Gaza, điều kiện sống vô cùng tồi tệ, bao gồm nạn đói nghiêm trọng, tình trạng thiếu nước và điều kiện vệ sinh kém.
Hệ thống giáo dục đã sụp đổ, với gần như tất cả các trường học đều đóng cửa hoặc bị phá hủy, khiến cả một thế hệ không được học hành một cách chính quy.
Cơ quan Cứu trợ và Việc làm của Liên hợp quốc dành cho Người tị nạn Palestine (UNWRA) đã đăng trên X vào đầu tuần này rằng, kể từ khi chiến tranh bắt đầu, hơn 140 trường học của UNWRA đã bị Israel tấn công.
Bà Louise Wateridge, người phát ngôn của UNRWA, đã đăng trên X:
"Tôi không thể định lượng được nỗi kinh hoàng mà mọi người đã phải chịu đựng suốt 12 tháng. Tôi không thể mô tả đầy đủ nỗi sợ hãi mà toàn bộ người dân phải chịu đựng, từng giờ, từng ngày. Tôi không thể chia sẻ mùi máu nồng nặc trong bệnh viện".
Lệnh phong tỏa của Israel, được thắt chặt kể từ khi cuộc xung đột bắt đầu, đã hạn chế nghiêm trọng việc tiếp cận viện trợ nhân đạo. Liên hợp quốc ước tính 1,9 triệu người Palestine ở Gaza, phần lớn dân số của vùng, đã phải di dời trong năm qua. Nhiều người chen chúc trong những nơi trú ẩn hoặc lều trại quá tải ở phía nam của dải đất này. Bom vẫn trút xuống Gaza, 2,4 triệu người dân Lãnh thổ Palestine đối mặt với tương lai bất định.
Xung đột lan rộng
Mặc dù Gaza vẫn là tâm điểm của cuộc chiến sau ngày 7 tháng 10 và gánh chịu hậu quả nặng nề từ các cuộc tấn công trả đũa tàn khốc của Israel, nhưng cuộc xung đột đã mở rộng và nhấn chìm các vùng đất khác trong khu vực. Trong những tuần gần đây, Israel đã leo thang đáng kể các cuộc tấn công vào nước láng giềng Liban, nhắm vào những gì họ cho là thành trì của Hezbollah trên khắp cả nước, lấy cớ bảo vệ biên giới với Liban, để hàng chục nghìn người Israel phải di dời sau gần một năm giao tranh với Hezbollah có thể trở về nhà.
Israel và Hezbollah đã giao tranh và tấn công xuyên biên giới kể từ ngày 8 tháng 10 năm 2023, một ngày sau khi Hamas, đồng minh Palestine của Hezbollah, tấn công miền Nam Israel. Tuy nhiên, một cuộc tấn công kinh hoàng mới bắt đầu gần đây, khi lực lượng Israel tấn công hệ thống liên lạc của Hezbollah, vô hiệu hóa máy nhắn tin và radio của hàng nghìn chiến binh, giết chết một số lượng lớn các chỉ huy cấp cao của Hezbollah, làm suy yếu cấu trúc chỉ huy của nhóm.
Sau đó, vào ngày 27 tháng 9, thủ lĩnh Hezbollah Hassan Nasrallah đã bị giết trong một cuộc không kích của Israel vào vùng ngoại ô phía nam Beirut, đánh dấu một bước ngoặt lớn ở Trung Đông. Hezbollah đã tăng cường các cuộc tấn công bằng tên lửa vào miền bắc Israel để đáp trả. Vào ngày 1 tháng 10, Israel đã liều lĩnh tăng cường leo thang, phát động một cuộc tấn công trên bộ vào miền nam Liban, lấy cớ tiêu diệt Hezbollah. Cùng ngày, Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) cho biết họ đã phát động các cuộc tấn công vào Israel để trả đũa cho vụ giết hại các nhà lãnh đạo Hamas và Hezbollah. Khoảng 180 tên lửa đạn đạo đã được phóng vào Israel sau đó.
Hơn 1,2 triệu người Liban đã phải di dời do các cuộc tấn công của Israel và gần 2.000 người đã thiệt mạng kể từ khi Israel bắt đầu các cuộc tấn công vào Liban trong năm qua. Tình hình đặc biệt nghiêm trọng trong hai tuần qua.
Bạo lực leo thang lan sang Biển Đỏ, các cuộc tấn công của lực lượng Houthis ở Yemen tiếp tục ảnh hưởng đến một trong những tuyến vận chuyển quan trọng của thế giới.
Khi chiến dịch quân sự của Israel tại Gaza sắp tròn một năm, các chuyên gia cảnh báo về sự leo thang nguy hiểm trong căng thẳng khu vực và hiện vẫn chưa có một lối thoát rõ ràng.
Tình hình vẫn bế tắc
Ở Israel, dân chủ suy thoái, thể hiện ở những hạn chế về quyền tự do ngôn luận và dân tộc chủ nghĩa lan rộng hơn. Bất chấp các cuộc biểu tình dai dẳng và lời kêu gọi từ chức, liên minh ủng hộ chiến tranh của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu vẫn tồn tại và có khả năng sẽ tồn tại cho đến cuộc bầu cử dự kiến vào tháng 10 năm 2026. Các tuyên bố và hành động của liên minh cầm quyền Israel cho thấy họ có ý định tránh giải quyết xung đột, thay vào đó họ mở rộng các khu định cư của Israel ở Bờ Tây và mở rộng vùng đệm an ninh dưới sự kiểm soát của quân đội Israel ở Liban và Gaza.
Về phần Mỹ, Ngoại trưởng Antony Blinken đã đến thăm khu vực này 9 lần và Tổng thống Joe Biden chính thức chấp nhận các cuộc đàm phán về lệnh ngừng bắn và thỏa thuận con tin trong ngắn hạn và các cuộc đàm phán khu vực trong dài hạn. Sau một lệnh ngừng bắn và việc thả hơn 100 con tin, các nỗ lực này không đem lại lệnh ngừng bắn hoặc thả con tin. Khi cuộc bầu cử Mỹ đang đến gần, không rõ Mỹ sẽ tiếp tục làm gì. Hầu hết công chúng Mỹ – 62% – muốn nước này đóng một vai trò nhỏ, hoặc không đóng vai trò gì cả, trong việc giải quyết cuộc chiến Israel-Hamas.
Các quốc gia Trung Đông khác công khai ủng hộ và thường tham gia vào các cuộc đàm phán do Mỹ dẫn đầu, nhưng thận trọng để duy trì lợi ích của riêng mình. Ví dụ, Ai Cập và Jordan lo ngại về khả năng nhiều người Palestine chạy trốn khỏi cuộc chiến và đến lãnh thổ của họ. Ả-rập Xê-út và Các Tiểu vương quốc Ả-rập Thống nhất lo ngại rằng cuộc xung đột có thể lan sang các quốc gia khác.
Vị thế của Iran đã được củng cố phần nào, với sự gia tăng quyền lực và sự chú ý đến các lực lượng ủy nhiệm của mình, bao gồm Hamas, Hezbollah, Syria, dân quân Shiite ở cả Iraq và Syria, và Houthis ở Yemen. Trước cuộc tấn công bằng tên lửa vào Israel vào ngày 1 tháng 10 năm 2024, Iran đã liên tục tỏ ý rằng lợi ích chính của họ là tránh một cuộc chiến tranh khu vực. Tổng thống mới Masoud Pezeshkian đã nhiều lần nói về mong muốn đối thoại mang tính xây dựng với phương Tây.
Nhìn chung, mặc dù đã gần một năm giao tranh và mất mát rất nhiều sinh mạng, nhưng tình hình vẫn bế tắc. Các tòa án quốc tế mất nhiều thời gian và có quyền hạn hạn chế. Sự thoái trào dân chủ của Israel, 57 năm chiếm đóng các vùng lãnh thổ của Palestine, sự chia rẽ và quản lý yếu kém của Palestine, cùng với việc thiếu cam kết thực sự từ các nước lân cận và Mỹ vẫn tiếp diễn - cũng như việc thiếu bất kỳ giải pháp ổn định hoặc hòa bình nào.
Triển vọng ngừng bắn mờ nhạt
Khi cuộc xung đột bước sang năm thứ hai, hy vọng về một lệnh ngừng bắn có vẻ mờ nhạt sau những diễn biến gần đây, bao gồm các cuộc tấn công trên bộ của Israel vào miền nam Liban và các cuộc tấn công bằng tên lửa trực tiếp của Iran vào Israel. Điều này có nghĩa là tình trạng bất ổn nghiêm trọng của người Palestine sống trong vùng xung đột hiện đã trở thành thực tế hàng ngày ở Gaza. Số phận của những con tin Israel còn lại do Hamas giam giữ vẫn chưa chắc chắn. Các hoạt động của Israel ở Liban có thể là một nỗ lực gây sức ép buộc Hezbollah tác động đến Hamas để họ được thả, nhưng vẫn chưa có bằng chứng nào cho thấy điều này đang có hiệu quả trong thực tế.
Người ta ngày càng lo ngại rằng việc Israel chuyển trọng tâm sang Liban có thể kéo dài xung đột ở Gaza. Bà Ozcelik nhấn mạnh yêu cầu cấp thiết là Israel phải nêu rõ chiến lược rút lui khỏi Gaza và các nỗ lực quốc tế nhằm thiết kế một kế hoạch ổn định và phục hồi cho vùng đất này.
Đánh giá về các sự kiện trong năm qua, bà Ruth Wasserman Lande, một cựu chính trị gia và nhà ngoại giao Israel, nói rằng các cuộc giao tranh xuyên biên giới khó có thể chấm dứt trong thời gian tới. Khi được hỏi về hy vọng của mình cho tương lai, bà Lande ủng hộ một cách tiếp cận toàn diện trong khu vực, cần có hiểu biết toàn diện trong khu vực không chỉ đối với Gaza, Bờ Tây hay Liban. Việc đạt được những mục tiêu này sẽ mất thời gian. "Liệu điều này có thể xảy ra trong một năm không? Không, ít nhất là một vài năm, và rất có thể là một thế hệ", bà thừa nhận.
Thành phố Sydney, Australia đã được độc giả của tạp chí uy tín về du lịch Condé Nast Traveller của Anh bình chọn là thành phố tốt nhất thế giới. Điều này giúp Sydney củng cố vị trí là một trong những điểm đến du lịch hàng đầu thế giới.
Ngày 7/10 đánh dấu tròn một năm kể từ khi lực lượng vũ trang Hamas của Palestine thực hiện cuộc đột kích sang lãnh thổ Israel và vài giờ sau đó, Israel giáng đòn đáp trả tàn khốc vào dải Gaza.
Một năm sau cuộc giao tranh bùng nổ giữa Israel và Hamas, Trung Đông đang đối diện với những diễn biến phức tạp và nguy cơ leo thang thành một cuộc chiến toàn khu vực trở nên hiện hữu hơn bao giờ hết.
Các chuyên gia cho rằng, học thuyết quân sự của Israel có thể vẫn còn thiếu sót sau khi các cuộc không kích của Iran gây thiệt hại cho các căn cứ quân sự của nước này và Lực lượng phòng vệ Israel (IDF) chịu thương vong ở Liban.
Ngân hàng phát triển liên Mỹ (IDB) đưa tin, các đợt mưa lũ tại bang Rio Grande do Sul, miền Nam Brazil, từ tháng 5 đến tháng 7 năm nay đã gây ra thiệt hại 15 tỷ USD cho quốc gia Nam Mỹ này.
Nợ công của Anh đang trên đà tiến đến mốc 3.000 tỷ bảng (khoảng 3.939 tỷ USD) và hiện đã gần tương đương mức 100% tổng sản phẩm quốc nội (GDP).
0