Cách mạng Tháng Mười Nga - những ngày rung chuyển thế giới
Hôm nay, 7/11, là ngày kỷ niệm Cách mạng Tháng Mười vĩ đại. Với thế hệ trẻ hiện nay, cuộc cách mạng này có thể đã là một sự kiện xa xôi, tuy nhiên đây là một cuộc cách mạng vô cùng quan trọng, gây những ảnh hưởng sâu rộng cho thế giới hiện nay - hầu hết, thế giới hiện đại đều ít nhiều chịu ảnh hưởng từ cuộc Cách mạng Nga, đã xảy ra vào ngày này 106 năm về trước.
Chúng ta cũng nên nhắc lại vài chi tiết lịch sử liên quan: năm 1917 đang diễn ra Chiến tranh Thế giới thứ nhất mà Nga là một trong các bên tham gia, nhưng đang thất bại nặng nề trước Đức. Những thất bại này gây nên tâm lý bất mãn ngày càng dâng cao trong xã hội Nga. Sau Cách mạng dân chủ tư sản tháng Hai năm 1917, ở Nga tồn tại tình trạng hai chính quyền song song, một bên là chính phủ lâm thời tư sản và một bên là các Xô Viết.
Trước tình hình đó, V. I. Lenin và Đảng Bolshevik đã xác định Cách mạng Nga sẽ phải chuyển từ cách mạng dân chủ tư sản sang cách mạng xã hội chủ nghĩa. Tháng 4/1917, Lenin về nước để trực tiếp lãnh đạo. Đêm 24/10/1917 theo lịch cũ nước Nga (tức đêm 6/11/1917), khởi nghĩa vũ trang nổ ra ở thủ đô Petrograd (hiện nay là Saint Petersburg). Ngày 25/10/1917, các lực lượng khởi nghĩa đã làm chủ tình hình ở thủ đô, trừ Cung điện Mùa Ðông và một vài nơi. Tới 2 giờ 10 phút, rạng sáng 26/10/1917, Cung điện Mùa Ðông được giải phóng, các bộ trưởng trong chính phủ lâm thời bị bắt giữ. Cuộc khởi nghĩa vũ trang kết thúc thắng lợi.
Sau cuộc khởi nghĩa này, còn nhiều sự kiện phức tạp gian nan diễn ra với nước Nga Xô Viết non trẻ, và cuối cùng toàn bộ chính quyền đã thuộc về tay Xô Viết.
Nhờ Cách mạng Tháng Mười và nhà nước Xô Viết, lịch sử thế giới lần đầu tiên xuất hiện một hình thái nhà nước mới, với những chính sách hướng đến lợi ích người lao động và công bằng xã hội: quyền bình đẳng của phụ nữ, cấm phân biệt chủng tộc, quyền làm việc 8 giờ/ngày, cấm sa thải lao động vô cớ, trợ cấp cho người già và người tàn tật, giáo dục và y tế miễn phí... Đây là những chính sách mà các nước phương Tây cùng thời kỳ chưa hề có.
Tìm hiểu các cuộc cách mạng ở Pháp, Anh, Mỹ, Hồ Chí Minh cho rằng, đó là những cuộc cách mạng vĩ đại, nhưng chưa đến nơi: “Cách mệnh Pháp cũng như cách mệnh Mỹ, nghĩa là cách mệnh tư bản, cách mệnh không đến nơi, tiếng là cộng hòa và dân chủ, kỳ thực trong thì nó tước lục công nông, ngoài thì nó áp bức thuộc địa” (Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011).
Cách mạng Tháng Mười không chỉ tạo ảnh hưởng lên nước Nga mà còn là một trong những sự kiện có ảnh hưởng lớn nhất thế kỷ XX trên phạm vi toàn cầu. Nó đánh dấu việc ra đời của nhà nước Liên Xô, một nhà nước ủng hộ phong trào cộng sản và công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc của các nước thuộc địa. Liên Xô đã thúc đẩy chủ nghĩa cộng sản lan rộng ra toàn thế giới, buộc các nước phương Tây phải cải cách nền kinh tế, chính trị, xã hội của mình để thích nghi với hoàn cảnh mới. Trung Quốc cũng nhận được những hỗ trợ to lớn từ Liên Xô.
Sau thế chiến thứ II, trong xu hướng phi thực dân hóa toàn cầu, Liên Xô đã hỗ trợ rất nhiều về vật chất và ngoại giao để giúp các nước thuộc địa giành độc lập. Nhiều nước châu Á, châu Phi và Mỹ Latinh đã nhận được những hỗ trợ chính trị và viện trợ kinh tế, quân sự của Liên Xô trong quá trình đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân. Đến thập niên 1970, hệ thống thuộc địa của thực dân phương Tây đã bị tan rã hoàn toàn sau 300 năm tồn tại. Tuy vậy, trên thực tế, vẫn còn một số nước phải chịu đựng những hình thái thuộc địa mới của phương Tây cho đến tận ngày nay.
Cách mạng Tháng Mười diễn ra tại Nga, nhưng có thể nói toàn thế giới nhận được lợi ích, chịu ảnh hưởng mạnh từ nó. Với nước Nga, vốn dĩ đã rộng lớn và vĩ đại thì cuộc cách mạng này lại đem đến nhiều vấn đề cả tích cực và tiêu cực mà người Nga vẫn còn tranh luận cho đến thời điểm hiện nay. Ví dụ, Tổng thống Nga Putin từng phê phán một số chính sách của Lenin và nhà nước Liên Xô. Theo quan điểm Putin thì nước Nga đã mất nhiều vùng lãnh thổ rộng lớn, chẳng hạn một phần Ukraine. Và đó cũng là một trong những nguyên nhân sâu xa của cuộc xung đột Nga-Ukraine hiện nay.
Có thể kỳ lạ, nhưng chính Mỹ và các nước phương Tây lại nhận được nhiều lợi ích từ cuộc cách mạng vĩ đại này. Mô hình xã hội và ý thức hệ mà nhà nước Liên Xô cố gắng thực hiện sau cách mạng 1917 đã là động lực chuyển hóa mạnh mẽ trên toàn thế giới. Mô hình đó đã khiến nhân loại phải đánh giá lại các mô hình phát triển xã hội trước đây. Trên thực tế, phương Tây phải thay đổi rất nhiều để có thể trụ vững trước thách thức của Liên Xô. Chủ nghĩa tư bản đã phải mang bộ mặt nhân tính hơn. Nó phải thúc đẩy giáo dục, đảm bảo nhân quyền, giải phóng phụ nữ, ngăn chặn nạn phân biệt chủng tộc.
Những thành tựu trên đây của phương Tây không tự động diễn ra mà chủ yếu do chịu ảnh hưởng từ hệ thống xã hội chủ nghĩa đứng đầu là Liên Xô. Hệ thống này từng là một đối trọng mạnh mẽ và cân bằng với Mỹ và phương Tây. Liên Xô đã dẫn đầu nhân loại trên con đường chinh phục thiên nhiên, chinh phục vũ trụ và phục vụ lợi ích thế giới, như phóng vệ tinh đầu tiên, là quốc gia đầu tiên đưa người lên vũ trụ, điện hạt nhân… Và ngày nay, kế thừa di sản Liên Xô, nước Nga vẫn là một cường quốc hàng đầu, là nơi tập hợp lực lượng của các dân tộc nhỏ yếu và còn chịu nhiều bất công trên thế giới.
Ngày nay, mặc dù Liên Xô đã tan vỡ, nhưng rất có thể đến lúc nào đó trong tương lai không xa, nhân loại sẽ đồng lòng phát triển theo con đường xã hội chủ nghĩa khi đã đạt được trình độ phát triển cao hơn. Vì, đúng như Chủ tịch Hồ Chí Minh nói, muốn có chủ nghĩa xã hội thì phải có con người xã hội chủ nghĩa.
TIN LIÊN QUAN
Ý KIẾN
Hà Nội sẽ tổ chức Festival bảo tồn và phát triển làng nghề năm 2025 theo Kế hoạch số 81 về phát triển ngành nghề nông thôn của UBND thành phố Hà Nội.
Cuộc thi sáng tác truyện thiếu nhi với chủ đề “Sáng tác cùng Dế” là sự kiện mở màn cho sân chơi văn học - nghệ thuật hoàn toàn mới, dành riêng cho các em thiếu niên và nhi đồng trên cả nước.
Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài - Bộ Ngoại giao ngày 29/3 đã tổ chức Lễ Phát động Ngày Tôn vinh tiếng Việt và Cuộc thi Tìm kiếm Sứ giả tiếng Việt ở nước ngoài năm 2025.
Để thu hút, hấp dẫn công chúng, ứng dụng công nghệ số là một trong những giải pháp thiết thực, phù hợp với xu hướng phát triển bảo tàng hiện đại.
Lễ hội văn hóa ẩm thực được tổ chức tại Khu du lịch Văn Thánh với hơn 600 món ngon của các địa phương và văn hóa ba miền đang thu hút đông đảo người dân và du khách tại TP. HCM.
Chiến dịch "Đổi mới và Bảo tồn di sản trong thế giới số" đã ra mắt trên nền tảng TikTok vào sáng 29/3, khuyến khích người dùng sáng tạo nội dung về di sản kết hợp công nghệ.
Ikebana là bộ môn nghệ thuật dành cho những ai yêu thích sự tĩnh lặng và tìm kiếm cái đẹp trong những điều giản dị.
Triển lãm nghệ thuật cắm hoa Ikebana “Nhất hoa nhất khí” giúp người xem tri cảm một luồng sinh khí mạnh mẽ đến từ thiên nhiên trong tiết khí mùa xuân, nhận ra sự giao hòa giữa thiên nhiên và con người cùng tài nghệ của người cắm hoa.
Chương trình số 06 về "Phát triển văn hóa; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh giai đoạn 2021-2025" là một trong 10 chương trình công tác lớn của Thành ủy Hà Nội khóa XVII.
Tỉnh Phú Thọ có chủ trương nghiên cứu phương án quy hoạch, kiến trúc xây dựng Tháp Hùng Vương tại khu vực Chợ Trung tâm (cũ), thành phố Việt Trì.
Triển lãm “Sắc thái Tây Hồ” chứa đựng tình yêu của họa sĩ Nguyễn Quốc Thắng với Hồ Tây được trưng bày tại Nhà triển lãm Mỹ thuật 16 Ngô Quyền, Hà Nội.
Tranh gốm sứ không đơn thuần là một hình thức sáng tạo mà còn là một phần linh hồn của dân tộc, mang trong mình giá trị truyền thống lâu đời.
Làng cổ Đường Lâm đã thay đổi nhiều, không chỉ phát triển du lịch mà còn níu giữ du khách một cách ấn tượng thông qua văn hóa ẩm thực truyền thống.
Hai chiếc thuyền cổ vừa được khai quật tại huyện Thuận Thành, Bắc Ninh có kích thước dài tới 17m, còn khá nguyên vẹn, được làm bằng gỗ táu.
Ngày sách và văn hóa đọc Việt Nam lần thứ tư năm 2025 do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức, sẽ diễn ra từ ngày 15/4 đến ngày 2/5 trên phạm vi toàn quốc.
Dự án sách "Ký hoạ hương vị phố cổ Hà Nội" ra mắt tại Đình Kim Ngân (số 42- 44 Hàng Bạc) ngày 23/3, nhằm lưu giữ và tôn vinh vẻ đẹp của ẩm thực phố cổ qua lăng kính ký họa.
Các tài liệu và hiện vật đang được trưng bày tại Bảo tàng Tuổi trẻ Việt Nam không chỉ phản ánh những đóng góp quan trọng của tuổi trẻ cả nước trong kháng chiến và thời kỳ đổi mới, mà còn nhằm mục đích giáo dục truyền thống cách mạng.
Một họa sĩ trẻ đã không ngừng sáng tạo, mang những tác phẩm tranh dân gian Hàng Trống và Kim Hoàn đến gần hơn với công chúng.
Những di văn, gia phả và những di vật còn lại tại nhà thờ họ là minh chứng cho những thời kỳ lịch sử, cần được bảo tồn và lưu truyền làm cơ sở phát huy công nghiệp văn hóa.
Các bảo tàng và di tích lịch sử đang "chuyển mình" trở thành điểm đến hấp dẫn, không chỉ là điểm check-in mà còn là nơi để giới trẻ hiểu hơn về lịch sử, văn hóa.
Chương trình “Sáng mãi truyền thống phụ nữ Ba đảm đang” phác họa một trong những phong trào thi đua có sức lan tỏa lớn nhất thế kỷ XX, với hình ảnh người phụ nữ Việt Nam “Anh hùng - Bất khuất - Trung hậu - Đảm đang”.
Chương trình chương trình nghệ thuật chính luận đặc biệt "Sáng mãi truyền thống phụ nữ Ba đảm đang" đã tổ chức thành công trong tối 22/3.
Ngành văn hóa đã chủ động sáng tạo, khai thác các giá trị lịch sử - văn hoá kết hợp với sáng tạo và công nghệ để tạo nên nét đặc sắc riêng, thu hút công chúng và du khách.
Những công trình tranh bích họa ở các ngõ phố không chỉ giúp làm đẹp mỹ quan đô thị, mà góp phần nâng cao ý thức cho người dân trong việc bảo vệ cảnh quan, môi trường.
“Tuần lễ sách tranh thiếu nhi UK: Khám phá, mơ mộng, sáng tạo” diễn ra từ 21/3 đến 28/3 với nhiều hoạt động giới thiệu các tác phẩm tranh truyện thiếu nhi từ Vương quốc Anh.
Nhà hát Hồ Gươm trở thành điểm hẹn của những tâm hồn yêu nghệ thuật vào tối ngày 20/3, khi Dàn nhạc Giao hưởng Hà Nội mang đến đêm nhạc "Những kiệt tác của Chủ nghĩa Cổ điển và Lãng mạn". ROX Group và MSB là hai đơn vị đồng hành, góp sức đưa tinh hoa âm nhạc đến với khán giả Việt.
Từ những bông hoa xinh đẹp, một nhóm bạn trẻ yêu hoa tại Hà Nội đã xây dựng nên hơn 20 thư viện, tạo ra cơ hội tiếp cận sách cho hàng trăm nghìn em nhỏ trên khắp mọi miền đất nước.
Sở hữu hơn 10.000 đầu sách với đa dạng thể loại, không gian đọc rộng rãi, mở cửa miễn phí, thư viện tư nhân “Ban công của mẹ” ở phố Vĩnh Phúc đã thu hút rất nhiều gia đình và các bạn nhỏ đến đọc và mượn sách.
Đập trứng, nhảy lửa, ăn cơm thịt cừu... là những phong tục độc đáo của Lễ hội năm mới Novruz Bayram, lễ hội truyền thống có nguồn gốc từ xa xưa của người Azerbaijan.
“Open 14” là điểm đến dành cho những ai yêu thích không gian nghệ thuật mở, nơi hội tụ tinh thần sáng tạo và đam mê của nghệ thuật đương đại.
Poster Năm Du lịch quốc gia - Huế 2025 lấy cảm hứng chủ đạo từ các hoạt động diễn ra xuyên suốt trong cả năm, hiện đại và truyền thống theo slogan "Kinh đô xưa, Vận hội mới".
Việt Nam và Cuba sẽ tăng cường hợp tác trong lĩnh vực xuất bản, đặc biệt là mảng sách thiếu nhi, nhằm thúc đẩy giao lưu văn hóa giữa hai quốc gia.
Rất ít người biết đến một xã đảo duy nhất của Hà Nội, đó là xã Minh Châu thuộc huyện Ba Vì.
Những lễ hội làng ngày xuân là dịp để con cháu trong làng gác lại tất bật, bộn bề công việc của nhịp sống mưu sinh thường nhật, chung tay gìn giữ nếp làng.
Hà Nội đã và đang đẩy mạnh quá trình đô thị hóa, đồng thời bảo tồn, phát huy giá trị những di tích tích lịch sử và công trình kiến trúc.
Triển lãm "Không gian trưng bày nội thất Việt” là gợi ý tuyệt vời cho những ai muốn tìm hiểu và khám phá vẻ đẹp truyền thống qua các sản phẩm nội thất.
Cuốn truyện tranh lịch sử “Nguyên Phi Ỷ Lan - phò Vua, giúp nước” được giới thiệu rất hấp dẫn bằng hai ngôn ngữ tiếng Việt và tiếng Anh, trên chất liệu mành tre thư pháp kết hợp giấy cán plastic.
Hà Nội - Thủ đô nghìn năm văn hiến hiện còn lưu giữ rất nhiều di tích lịch sử cách mạng gắn liền với sự phát triển của Thủ đô và đất nước.
Chương trình nghệ thuật "Chào Show" kết hợp âm nhạc dân tộc, hình ảnh, âm thanh và ẩm thực trong một không gian nghệ thuật đương đại.
Tỉnh Phú Thọ đã chuẩn bị hơn 20 hoạt động đặc sắc để chào mừng dịp lễ Giỗ Tổ Hùng Vương diễn ra tại địa phương vào cuối tháng 3, đầu tháng 4 này.
Tình yêu Hà Nội luôn thôi thúc nhà văn, họa sĩ Nguyễn Trương Quý đi tìm và khắc họa những nét riêng về thành phố hơn ngàn năm tuổi suốt hơn hai thập kỷ qua.
Lễ Giỗ Tổ Hùng Vương và Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ năm Ất Tỵ 2025 sẽ diễn ra từ ngày 29/3-7/4 (tức từ ngày 1/3-10/3 Âm lịch) tại tỉnh Phú Thọ, nhằm tri ân công đức Tổ tiên, các bậc tiền nhân có công dựng nước và giữ nước.
Triển lãm “Nhất hoa nhất khí” là nơi trưng bày các tác phẩm đặc biệt, theo phong cách nghệ thuật cắm hoa Ikebana.
Một sân khấu bằng kính, nổi giữa mặt hồ, đang tạo sức hút đặc biệt cho không gian Bảo tàng Hà Nội.
Huyện Mỹ Đức đã khai mạc Tuần lễ văn hóa - du lịch xuân hội chùa Hương năm 2025 với chủ đề “Chùa Hương - điểm đến du lịch, văn hóa truyền thống Việt” vào tối 14/3.
Hà Nội có nhiều công trình cổ kính, độc đáo mang đậm dấu ấn thời gian, gợi lên biết bao kỷ niệm đối với những người xa Thủ đô.
0