Hà Nội vào đêm
Đêm thanh tao. Đêm huyền bí và gợi mở bao điều mới mẻ. Ký ức về đêm thỉnh thoảng lại được đánh thức trong tôi như một phần của cuộc sống.
Trước đây, nhà tôi ở ngoại ô thành phố. Tiềm thức về những câu chuyện kể ma mị thỉnh thoảng lại lởn vởn, ám ảnh những đứa trẻ suốt một thời thơ ấu. Những đêm không trăng, chúng tôi tò mò, rủ nhau nhìn về phía cây gạo cuối phố, nơi có những ngôi mộ cổ, hồi hộp chờ đợi những bóng ma trơi lập lòe.
Những đêm trời mưa gió, nằm trong chăn, tôi dán mắt qua ô cửa sổ, nhìn ra màn đêm mịt mùng mà hình dung ra vô số những câu chuyện ma mị. Nào là chuyện những tiếng động lạ phát ra từ một căn nhà hoang ở góc phố, chuyện người con gái mặc áo trắng, để tóc dài phủ kín mặt xin đi nhờ xe chàng trai trên quãng vắng thời tản cư.
Khi đến ngõ, không thấy cô gái đâu, chàng trai hỏi bà cụ chủ nhà thì mới biết hôm ấy là ngày giỗ con gái bà. Rồi gần đây là chuyện hình bóng người thiếu phụ ngồi vắt vẻo trên cây đa cạnh ngôi nhà ở Hàng Trống chờ chồng về mỗi đêm… Sợ đấy, nhưng rất háo hức được nghe kể về những bí ẩn của thế giới bóng đêm.
Thời tập thể, những đêm trăng thanh, trẻ em, trai gái tập trung ra sân đình vui chơi, tập văn nghệ cho hội diễn đêm trung thu. Các cụ duỗi chân bên ấm nước chè xanh nghe đài, ôn lại đủ thứ chuyện về một thời gian khó. Sôi nổi nhất là chuyện về những ngày theo cha mẹ đi tản cư, để lại một Hà Nội những đêm khét lẹt mùi thuốc súng, mùi bom ba càng bi thương và anh dũng từ những đợt đột kích chớp nhoáng của các cảm tử quân.
Bố tôi say sưa kể về những đêm thức trắng trực chiến ở trận địa pháo trong mười hai ngày đêm khói lửa. Đó là ký ức về những đêm Hà Nội sáng màu đạn pháo, máy bay B52 của giặc cháy đỏ rực trời. Nhớ lắm những đêm đau thương, mất mát mà bi hùng!
Khi nền công nghiệp hiện đại phủ khắp phố phường, đô thị mở rộng, bề thế, khang trang, người ta không mấy nhắc đến ánh trăng nữa, chuyện về tiếng động lạ trong những căn nhà hoang tăm tối cũng thưa dần. Thay vào bóng đêm xưa cũ là một Hà Nội vào đêm lộng lẫy với đủ mọi sắc màu, âm thanh và hương vị quyến rũ.
Trái ngược với nhịp sống hối hả, năng động vào ban ngày, Hà Nội vào đêm như khoác lên mình một chiếc áo mới yên ả, dịu mát, lung linh. Đó là ánh sáng rực rỡ từ vô số những ngọn đèn trên khắp các con đường, góc phố, nhà hàng.
Ta như lạc vào thế giới của màu sắc khi đứng trên Quảng trường Ba Đình, dạo trên cầu Nhật Tân, cầu Long Biên, tạt qua chợ đêm Phố cổ, chợ hoa Quảng Bá, Thủy cung Times City. Bình yên và thư thái biết bao khi ta dạo một vòng quanh Hồ Gươm. Sự pha lẫn những mảng màu sáng tối trong đêm Hồ Tây tạo nên một không gian huyền bí, mê hoặc.
Một đêm tĩnh lặng, tôi ngồi ở một quán nước ven đường, đang nói chuyện với cô bạn gọi về từ Canada, chợt cô ấy dừng lại khi nghe xa gần tiếng rao đêm. Nhớ nhung, khao khát một âm thanh hiếm hoi từ quê nhà. Chúng tôi xúc động, lặng im, ôm lấy chiếc điện thoại, chỉ để cho cái thanh âm êm ái ấy làm chủ không gian. Tiếng rao nhỏ nhưng vang xa, nhẫn nại và chậm chạp, ngân dài theo các con phố. "Bánh mì nóng đây. Ai bánh khúc nào", từng lời nhẹ nhàng, chìm vào đêm tối.
Về khuya, Hà Nội thong thả, trầm mặc và cổ kính được ướp trong hương thơm của đất trời. Đâu đây hương cốm lùa trong gió. Mùi hoa sữa ở một góc phố vẫn nồng nàn khi thu về. Mùi hàng quán bên hè phố mỗi đêm luôn thách thức mọi giác quan: tô phở gánh phưng phức, làn hơi khói nhè nhẹ, làm xáo động lòng người đi đường từ mùi thơm của bún chả, nem rán, bánh xèo.
Mấy người bạn của tôi từ phía Nam ra, lại có những cách trải nghiệm độc lạ hơn. Đó là thích thú dạo chơi trên phố phường Hà Nội những đêm đông giá lạnh; hay say sưa ngồi trên một tòa nhà cao tầng, nhâm nhi li cà phê, ngắm nhìn Hà Nội chìm trong những đêm mưa mùa hạ. Nếu Hà Nội là một bản tình ca thì những đêm đông lạnh giá, những đêm mưa mùa hạ mịt mùng chính là những nốt lặng yêu thương trong bản tình ca ấy. Đêm Hà Nội như dừng lại, lặng thinh, để mặc cho giá lạnh, mặc cho mưa giông vuốt ve, vần vũ, để rồi lại bừng dậy trong một ngày mới, trong những nốt nhạc lúc sôi động khi trầm hùng.
Đêm làm nền cho bản hòa tấu âm thanh, ánh sáng, hương vị nơi đô thành; đêm ôm ấp những cơn mưa đầy tâm trạng: buồn thương, nhung nhớ, cô đơn…
Đêm ân sủng, hoan ca; đêm chữa lành mọi vết thương. Đêm kéo ta về gần hơn với ký ức xa mờ.
Lắng lại lòng mình, ta sẽ nghe hơi thở của Hà Nội vào đêm: Đêm nguyên thủy, thanh tao. Đêm đau thương, mất mát. Đêm rực rỡ, bình yên…
Trong những giấc mơ hồi trẻ thơ, có một người thường nghe thấy tiếng sóng biển rì rầm, những ngọn sóng xanh mơn man bờ cát, nên ước ao một lần được nhìn thấy biển. Những câu chuyện mà ba cô thường hay kể cho chị em cô nghe mỗi khi rảnh rỗi, càng làm cô nôn nao những mơ ước về biển.
Vào một ngày giữa thu lộng gió, có một người bỗng thèm ly cà phê trứng nóng, nhớ cái hương vị đắng đót với béo ngọt ngầy ngậy đan nhau thành thức uống đặc trưng của Thủ đô. Cô nhớ cái không gian đượm mùi phố cổ - chật chội và xưa cũ, mùi cà phê quyện với mùi người, mùi của tường vôi trắng hòa trong những sợi nắng vàng hơn rót mật.
Chuyến bay đầu ngày từ thành phố Hồ Chí Minh hạ cánh xuống Nội Bài lúc ngoài trời vừa hửng nắng. Đón xe qua phố cổ trong cái háo hức như thể sắp gặp lại người bạn cũ, tim một người bất chợt rộn ràng nhanh hơn cả tốc độ vụt qua của cảnh vật bên ngoài cửa kính. Những con đường rộng rãi nối liền trục chính, rồi từ vô vàn ngã rẽ lại vẽ ra biết bao lối nhỏ vào đời thân thương mà ai đến đây lần đầu cũng đều khắc sâu ấn tượng.
Có những nỗi nhớ sẽ luôn tìm cớ trở về. Giữa những bộn bề của cuộc sống, trái tim luôn biết chắt lọc những thương nhớ thẳm sâu. Giữa những nhung nhớ ấy có một dòng sông quê lấp lánh.
Mỗi lần nghĩ đến lời hẹn về Thủ đô, có một người lại có cảm giác mình đang mắc nợ. Hà thành nhẫn nại đợi chờ, Hà thành chẳng bao giờ cất tiếng đòi cô phải thực thi món nợ đã kéo dài suốt hai thập niên. Nhưng cô lại thấy mình như kẻ thất hứa.
Tan làm về muộn, tôi đi chầm chậm qua những con đường thoáng rộng của Hà Nội, ngắm nhìn vẻ đẹp tĩnh lặng và sâu lắng của Thủ đô, vẻ đẹp mà ban ngày tôi không thể nhìn thấy. Hít hà hương bao loài hoa nhẹ nhàng thoang thoảng đâu đây, cảm nhận một thoáng heo may lướt nhẹ qua bờ vai, tôi biết, mùa thu đã về.
0