Hà Nội vào đêm
Đêm thanh tao. Đêm huyền bí và gợi mở bao điều mới mẻ. Ký ức về đêm thỉnh thoảng lại được đánh thức trong tôi như một phần của cuộc sống.
Trước đây, nhà tôi ở ngoại ô thành phố. Tiềm thức về những câu chuyện kể ma mị thỉnh thoảng lại lởn vởn, ám ảnh những đứa trẻ suốt một thời thơ ấu. Những đêm không trăng, chúng tôi tò mò, rủ nhau nhìn về phía cây gạo cuối phố, nơi có những ngôi mộ cổ, hồi hộp chờ đợi những bóng ma trơi lập lòe.
Những đêm trời mưa gió, nằm trong chăn, tôi dán mắt qua ô cửa sổ, nhìn ra màn đêm mịt mùng mà hình dung ra vô số những câu chuyện ma mị. Nào là chuyện những tiếng động lạ phát ra từ một căn nhà hoang ở góc phố, chuyện người con gái mặc áo trắng, để tóc dài phủ kín mặt xin đi nhờ xe chàng trai trên quãng vắng thời tản cư.
Khi đến ngõ, không thấy cô gái đâu, chàng trai hỏi bà cụ chủ nhà thì mới biết hôm ấy là ngày giỗ con gái bà. Rồi gần đây là chuyện hình bóng người thiếu phụ ngồi vắt vẻo trên cây đa cạnh ngôi nhà ở Hàng Trống chờ chồng về mỗi đêm… Sợ đấy, nhưng rất háo hức được nghe kể về những bí ẩn của thế giới bóng đêm.
Thời tập thể, những đêm trăng thanh, trẻ em, trai gái tập trung ra sân đình vui chơi, tập văn nghệ cho hội diễn đêm trung thu. Các cụ duỗi chân bên ấm nước chè xanh nghe đài, ôn lại đủ thứ chuyện về một thời gian khó. Sôi nổi nhất là chuyện về những ngày theo cha mẹ đi tản cư, để lại một Hà Nội những đêm khét lẹt mùi thuốc súng, mùi bom ba càng bi thương và anh dũng từ những đợt đột kích chớp nhoáng của các cảm tử quân.
Bố tôi say sưa kể về những đêm thức trắng trực chiến ở trận địa pháo trong mười hai ngày đêm khói lửa. Đó là ký ức về những đêm Hà Nội sáng màu đạn pháo, máy bay B52 của giặc cháy đỏ rực trời. Nhớ lắm những đêm đau thương, mất mát mà bi hùng!
Khi nền công nghiệp hiện đại phủ khắp phố phường, đô thị mở rộng, bề thế, khang trang, người ta không mấy nhắc đến ánh trăng nữa, chuyện về tiếng động lạ trong những căn nhà hoang tăm tối cũng thưa dần. Thay vào bóng đêm xưa cũ là một Hà Nội vào đêm lộng lẫy với đủ mọi sắc màu, âm thanh và hương vị quyến rũ.
Trái ngược với nhịp sống hối hả, năng động vào ban ngày, Hà Nội vào đêm như khoác lên mình một chiếc áo mới yên ả, dịu mát, lung linh. Đó là ánh sáng rực rỡ từ vô số những ngọn đèn trên khắp các con đường, góc phố, nhà hàng.
Ta như lạc vào thế giới của màu sắc khi đứng trên Quảng trường Ba Đình, dạo trên cầu Nhật Tân, cầu Long Biên, tạt qua chợ đêm Phố cổ, chợ hoa Quảng Bá, Thủy cung Times City. Bình yên và thư thái biết bao khi ta dạo một vòng quanh Hồ Gươm. Sự pha lẫn những mảng màu sáng tối trong đêm Hồ Tây tạo nên một không gian huyền bí, mê hoặc.
Một đêm tĩnh lặng, tôi ngồi ở một quán nước ven đường, đang nói chuyện với cô bạn gọi về từ Canada, chợt cô ấy dừng lại khi nghe xa gần tiếng rao đêm. Nhớ nhung, khao khát một âm thanh hiếm hoi từ quê nhà. Chúng tôi xúc động, lặng im, ôm lấy chiếc điện thoại, chỉ để cho cái thanh âm êm ái ấy làm chủ không gian. Tiếng rao nhỏ nhưng vang xa, nhẫn nại và chậm chạp, ngân dài theo các con phố. "Bánh mì nóng đây. Ai bánh khúc nào", từng lời nhẹ nhàng, chìm vào đêm tối.
Về khuya, Hà Nội thong thả, trầm mặc và cổ kính được ướp trong hương thơm của đất trời. Đâu đây hương cốm lùa trong gió. Mùi hoa sữa ở một góc phố vẫn nồng nàn khi thu về. Mùi hàng quán bên hè phố mỗi đêm luôn thách thức mọi giác quan: tô phở gánh phưng phức, làn hơi khói nhè nhẹ, làm xáo động lòng người đi đường từ mùi thơm của bún chả, nem rán, bánh xèo.
Mấy người bạn của tôi từ phía Nam ra, lại có những cách trải nghiệm độc lạ hơn. Đó là thích thú dạo chơi trên phố phường Hà Nội những đêm đông giá lạnh; hay say sưa ngồi trên một tòa nhà cao tầng, nhâm nhi li cà phê, ngắm nhìn Hà Nội chìm trong những đêm mưa mùa hạ. Nếu Hà Nội là một bản tình ca thì những đêm đông lạnh giá, những đêm mưa mùa hạ mịt mùng chính là những nốt lặng yêu thương trong bản tình ca ấy. Đêm Hà Nội như dừng lại, lặng thinh, để mặc cho giá lạnh, mặc cho mưa giông vuốt ve, vần vũ, để rồi lại bừng dậy trong một ngày mới, trong những nốt nhạc lúc sôi động khi trầm hùng.
Đêm làm nền cho bản hòa tấu âm thanh, ánh sáng, hương vị nơi đô thành; đêm ôm ấp những cơn mưa đầy tâm trạng: buồn thương, nhung nhớ, cô đơn…
Đêm ân sủng, hoan ca; đêm chữa lành mọi vết thương. Đêm kéo ta về gần hơn với ký ức xa mờ.
Lắng lại lòng mình, ta sẽ nghe hơi thở của Hà Nội vào đêm: Đêm nguyên thủy, thanh tao. Đêm đau thương, mất mát. Đêm rực rỡ, bình yên…
Cái nết đỏng đảnh của những ngày cuối hạ đọng lại trong nắng mưa thất thường. Thế nào mà nắng còn đang rót mật, mưa đã ào ạt trút xuống, rồi mưa chưa được bao lâu, nắng đã vội hong mặt đường ráo hoảnh. Sự trong trẻo, thanh tân của đất trời sau mưa thai nghén một thoáng thu sang khi hạ đang dần tàn. Để rồi, chợt một ngày, thu miên man ngang phố…
Tháng Mười về, mang theo chút se lạnh đầu đông, có người không khỏi nhớ về những ngày tháng ấy, những tháng Mười đã qua trong cuộc đời. Tháng Mười không ồn ào, không vội vã, mà chỉ đơn giản lặng lẽ trôi, như một bản nhạc nhẹ nhàng ngân lên giữa lòng thành phố. Ở đâu đó trong gió, hương thơm của những mùa cũ quay về, mang theo bao ký ức, bao nỗi niềm thầm lặng.
Có một cô gái, cũng như bao người khác, cô có thể ngồi ở bên này gửi lời hỏi thăm một người bạn ở tận bên kia quả địa cầu, nhưng, nhiều hơn một lần, cô đã chọn chữ viết tay để tỏ bày. Những lần ấy, cô thấy lòng mình bay bổng như thể hái được đóa mây bồng bềnh rồi mê say đưa tay tung hứng.
Một buổi sáng tháng Tám, có người tỉnh dậy, trong tiết thu dìu dịu, cảm thấy tâm hồn thật khoan khoái, dễ chịu. Một cơn gió thật nhẹ thoảng qua cũng đủ đưa hương thị chín từ cây thị già góc vườn lùa vào cánh mũi phập phồng. Và bao ký ức về một mùa thu đong đầy yêu thương lại tràn về.
Mỗi độ thu về, có một người bỗng nhớ Hà Nội, quê ngoại yêu dấu của mình da diết. Mới đấy đã bốn mươi năm. Thuở ấu thơ, cô không bao giờ quên những lần về quê theo chân ông ngoại ra phố chơi, sà vào gánh hàng rong lạ lẫm, thưởng thức món cốm Vòng hương thơm ngọt dịu, thanh tao.
Có một người tự hỏi mình rằng tại sao lại yêu Hà Nội? Không biết, có phải vì Hà Nội dịu dàng mà cháy bỏng, đằm thắm mà mạnh mẽ, trong sáng mà quyến rũ, cổ điển mà hiện đại, có phải bởi vì Hà Nội khó đoán để cho người ta mãi nhớ, mãi thương?
0