Làng làm đồ chơi Trung thu truyền thống tất bật vào vụ

Dịp nghỉ lễ Quốc khánh năm nay rất gần với Tết Trung Thu. Những ngày này cũng là thời điểm nghệ nhân Nguyễn Văn Quyền ở xã Cao Viên (huyện Thanh Oai, Hà Nội) tất bật làm những món đồ chơi truyền thống, đam mê lan tỏa tình yêu trò chơi dân gian cho trẻ em.

Trải qua hàng nghìn năm hình thành và phát triển, các sản phẩm làng nghề truyền thống vẫn giữ được hồn cốt xưa, song cũng không kém phần hiện đại. Những nghệ nhân, thợ giỏi, người làm nghề tại các làng nghề vẫn lưu giữ được những nét tinh hoa của nghề truyền thống.

Ứng dụng khoa học công nghệ và sử dụng năng lượng thay thế tại các làng nghề là cách giảm thiểu ô nhiễm môi trường, đồng thời, cắt giảm được chi phí sản xuất, hạ giá thành sản phẩm, hoàn thiện quy trình sản xuất… đảm bảo cho làng nghề phát triển bền vững.

Chè Shan tuyết Suối Giàng là loại chè nổi tiếng tại Yên Bái, thương hiệu chè Suối Giàng cũng đã vươn tầm quốc tế, được người tiêu dùng ưa thích bởi hương vị rất riêng thơm, ngon và hấp dẫn, đây cũng là nơi nhiều du khách muốn tìm đến trong dịp nghỉ lễ 2/9.

Thời gian tới, OCOP Hà Nội định hướng phát triển gian hàng đầu tiên tại thị trường quốc tế, cụ thể là châu Âu. Công tác gắn liền phát triển các sản phẩm OCOP với việc phát triển du lịch các làng nghề cũng được Hà Nội đẩy mạnh và phát huy.

Gắn phát triển làng nghề với du lịch, Phú Xuyên đã xây dựng và giới thiệu tới du khách trong nước và quốc tế 7 nghề truyền thống gồm: May (Vân Từ); Mộc (Tân Dân); Da giầy (Phú Yên); Khảm trai, sơn mài (Chuyên Mỹ); Tò he (Phượng Dực); Đan cỏ tế (Phú Túc). Từ nhiều năm nay, Phú Xuyên đã tổ chức các Lễ hội vinh danh làng nghề vừa để khuyến khích sản xuất tiểu thủ công nghiệp, vinh danh làng nghề vừa để quảng bá, giới thiệu sản phẩm làng nghề và thu hút khách du lịch tìm đến địa phương.

Hiện nay đông trùng hạ thảo đang là loại dược thảo rất được ưa chuộng trên thị trường bởi giá thành phù hợp, chất lượng tốt trong việc nâng cao sức khỏe, thể trạng của người Việt. Sau nhiều năm trăn trở, tìm tòi, học hỏi, nghiên cứu, chị Nguyễn Thị Hồng đã cho ra được sản phẩm phục vụ đời sống, chăm sóc sức khoẻ cho người dân.

Là địa phương có số sản phẩm Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) được công nhận dẫn đầu cả nước với 2.167 sản phẩm (chiếm 22%), song Hà Nội xác định không chạy theo số lượng mà tập trung vào chế biến sâu, sản xuất sản phẩm sạch, xanh, thân thiện môi trường, bảo đảm chất lượng phục vụ thị trường Thủ đô và hướng đến xuất khẩu…

Theo đánh giá của ngành nông nghiệp, để có thể gia tăng được giá trị, các loại nông sản phải có khối lượng lớn, chất lượng đồng đều, được sản xuất theo một quy trình kiểm soát nghiêm ngặt, đảm bảo an toàn thực phẩm và có lợi cho sức khỏe người tiêu dùng. Hiện nay, sau quá trình thực hiện tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp, giá trị canh tác tại một số vùng chuyên canh của Hà Nội đã gia tăng mạnh mẽ. Nhiều nơi, nông dân có thu nhập từ vài trăm, thậm chí cả tỷ đồng trên 1 hecta canh tác.

Được quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo tập trung quyết liệt, xuyên suốt từ thành phố tới cơ sở với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, trung sức đồng lòng của người dân. Qua nửa nhiệm kỳ thực hiện Chương trình 04 đã hoàn thành và vượt kế hoạch 23/33 chỉ tiêu, 15/18 huyện đạt nông thôn mới. Mục tiêu của chương trình là đến cuối năm 2023, 03 huyện Ứng Hoà, Ba Vì và Mỹ Đức phải về đích huyện nông thôn mới. Kết thúc nhiệm kỳ toàn thành phố sẽ có 50 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao và 15 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu.

Thành phố Hà Nội sẽ xét công nhận danh hiệu “Làng nghề, nghề truyền thống và làng nghề truyền thống” năm 2023 cho 15 làng nghề; hỗ trợ 10 làng nghề xây dựng thương hiệu và xác lập quyền sở hữu nhãn hiệu tập thể; hỗ trợ 5 dự án phát triển ngành nghề nông thôn…

Xã Đông Lỗ huyện Ứng Hòa (Hà Nội) là vùng quê vang danh với nghề làm nhạc cụ truyền thống. Dù trải qua những thăng trầm, nhiều nghệ nhân vẫn tâm huyết, bền bỉ giữ nghề. Những sản phẩm mà các nghệ nhân nơi đây làm với một chất lượng đạt chuẩn và được những người yêu âm nhạc truyền thống lựa chọn.

Hà Nội vốn được gọi là mảnh đất “trăm nghề”. Nhưng xã hội ngày một thay đổi, nhiều làng nghề truyền thống bị mai một do không đem lại lợi nhuận kinh tế nhiều. Trước thực trạng đó, nhiều người con đất nghề đã mạnh dạn thay đổi, chuyển từ làm nghề đơn thuần sang làm nghề để phát triển du lịch. Đây được coi là một hướng đi mới, góp phần gìn giữ và phát huy giá trị của những làng nghề tại Hà Nội.

Đất Thăng Long xưa có 4 nghề tinh hoa thường được nhắc tới là 'Lĩnh hoa Yên Thái, đồ gốm Bát Tràng, thợ vàng Định Công, thợ đồng Ngũ Xã'. Tuy nhiên từ đầu thế kỷ 21, Định Công đã không còn mấy ai theo nghề truyền thống và đang đứng trước nguy cơ mai một. Tuy nhiên, bằng tình yêu, niềm đam mê với nghề cổ của cha ông, một số nghệ nhân hiếm hoi trong làng vẫn miệt mài 'giữ lửa' nghề Đậu bạc Định Công - một trong những nghề tinh hoa của đất Thăng Long xưa.

Huyện Thường Tín vừa tổ chức Lễ công bố Quyết định của UBND thành phố Hà Nội công nhận điểm du lịch làng nghề mộc cao cấp xã Vạn Điểm.

UBND phường Hàng Trống vừa tổ chức Lễ dâng hương và khai mạc các hoạt động tôn vinh, quảng bá nghề thủ công da, giiày tại Đình Phả Trúc Lâm, nơi thờ Tổ nghề da, giày Việt Nam, tại số 40 phố Hàng Hành, phường Hàng Trống, quận Hoàn Kiếm.

Hơn 10 năm qua, cùng với phong trào xây dựng Nông thôn mới dưới sự lãnh đạo chỉ đạo tập trung quyết liệt của các cấp uỷ Đảng, chính quyền, sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị và sự chung sức đồng lòng của người dân khu vực ngoại thành Hà Nội đã khởi sắc và có bước chuyển mình mạnh mẽ, nông thôn Hà Nội đang ngày càng sáng, xanh, sạch đẹp, hiện đại, nhiều huyện đang tiếp cận với đô thị.

Nghề thủ công truyền thống hiện đang phải đối mặt trước rất nhiều thách thức như sự cạnh tranh với các sản phẩm công nghiệp, các sản phẩm nhập khẩu từ nước ngoài có giá thành thấp, thiếu nguồn nhân lực kế thừa, nguyên liệu khan hiếm, sản phẩm, giá thành cao, marketing và thị trường tiêu thụ hạn chế.

Huyện Hoài Đức hiện có 52/54 làng có nghề, trong đó 12 làng nghề đã được UBND thành phố Hà Nội công nhận. Để thúc đẩy làng nghề phát triển, Hoài Đức đã tập trung thực hiện chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP).

Làng nghề Đông Cứu, xã Dũng Tiến, huyện Thường Tín, Hà Nội đã trở thành cái nôi của những bộ trang phục hầu đồng trong tín ngưỡng thờ Mẫu. Nơi đây, các nghệ nhân và thợ lành nghề thêu đã và đang gìn giữ những tác phẩm thêu cung đình qua các thời phong kiến.

Thủ đô Hà Nội là "vùng đất trăm nghề", hội tụ trên 1.350 làng nghề và làng có nghề, lớn nhất cả nước. Điều đặc biệt ở các làng nghề này đó chính là nhiều mẫu mã sản phẩm đã được các nghệ nhân không ngừng sáng tạo, giữ nét văn hóa truyền thống nhưng rất phù hợp với nhu cầu thị trường.

Ở làng Chuông, xã Phương Trung, huyện Thanh Oai, Hà Nội, không ai là không biết đến chị Tạ Thu Hương - nghệ nhân làm nón truyền thống nổi tiếng. Chị bén duyên với nghề nhờ tình yêu dành cho những chiếc nón truyền thống. Đến nay, những chiếc nón của chị không chỉ được bày bán ở thị trường trong nước, mà còn được xuất khẩu sang nhiều nước trên thế giới.

Thủ đô Hà Nội - mảnh đất trăm nghề có bề dày văn hóa lịch sử và cả những làng nghề truyền thống mà gần như ai sinh ra và lớn lên ở mảnh đất Hà Thành cũng đều biết đến. Để giữ lửa làng nghề, không ít phụ nữ Thủ đô vẫn miệt mài tìm cách nối nghiệp cha ông, khởi nghiệp từ làng nghề nơi họ sinh ra. Cùng với sự hỗ trợ của Hội Liên hiệp Phụ nữ Hà Nội, nhiều chị em đã khởi nghiệp thành công tại các làng nghề, góp phần bảo tồn, phát triển nghề truyền thống.

Làng lụa Vạn Phúc tồn tại hơn một nghìn năm qua, là một trong những làng lụa dệt tơ tằm nổi tiếng nhất Việt Nam. Vừa qua, nghề dệt lụa Vạn Phúc đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Áp dụng công nghệ số được nhiều địa phương trên địa bàn thành phố Hà Nội đã và đang hướng tới, trong đó người dân, doanh nghiệp là trung tâm, là chủ thể để thực hiện chuyển đổi số. Từ công nghệ số, người dân được hưởng lợi, tiện ích xã hội thuận tiện hơn, nhanh hơn, hiệu quả hơn, từ đó tạo ra nguồn lực cho sự phát triển. Điển hình của mô hình này có thôn Tháp Thượng, xã Song Phượng, huyện Đan Phượng với nghề làm kẹo lạc nổi tiếng, đã biết áp dụng công nghệ vào mô hình "Thôn thông minh" thành công.

Xã Hòa Bình, huyện Thường Tín vừa tổ chức Lễ đón nhận quyết định của UBND Thành phố Hà Nội công nhận Điểm du lịch làng nghề lược sừng Thụy Ứng. Đây là xã thứ 3 của huyện Thường Tín được công nhận là điểm du lịch của Thủ đô.

Họa sĩ Nguyễn Trường Linh cũng được biết đến là một người cực nghiêm khắc với chính bản thân về hội họa, anh miệt mài sáng tác, vận dụng kỹ thuật chế tác sơn mài truyền thống, gửi gắm trong đó những tâm tư, tình cảm, những cảm xúc khi lắng đọng, lúc thăng hoa qua gam màu huyền kỳ, ảo diệu mà anh khám phá được trong nghệ thuật sơn mài. Với Trường Linh dù ở vai trò nào thì niềm đam mê với dòng tranh sơn mài của anh không bao giờ vơi cạn, anh đã từng chia sẻ "Sơn mài là cuộc đời tôi".

Cách trung tâm Hà Nội khoảng 50km, làng Xuân La, xã Phượng Dực (Phú Xuyên, Hà Nội) từ lâu đã nổi tiếng về nghề truyền thống nặn tò he với tuổi đời lên tới gần 300 năm. Qua các thế hệ, nghề được lưu giữ lại theo hình thức cha truyền con nối. Trải qua thăng trầm của cuộc sống, nghề nặn tò he tưởng chừng bị mai một, thì nay trên quê hương Xuân La, nghề nặn tò he lại đang hồi sinh và phát triển.

Là một làng nhỏ nằm ven bờ sông Nhuệ, thuộc xã Chuyên Mỹ, huyện Phú Xuyên, Hà Nội, Chuôn Ngọ nổi tiếng với nghề khảm trai có truyền thống từ lâu đời. Theo thần phả đình làng Chuôn Ngọ, nghề khảm trai có ở Chuyên Mỹ từ rất sớm, khoảng thế kỷ XI - XIII do ông Trương Công Thành, một vị tướng đời Lý (1009 - 1225) gây dựng nên. Ông được dân làng suy tôn là ông tổ nghề và hiện nay ở đình làng vẫn thờ ông.

Năm 2010, xã Đại Đồng, huyện Thạch Thất được thành phố Hà Nội chọn làm điểm xây dựng nông thôn mới và hoàn thành năm 2013. Năm 2020, địa phương này tiếp tục hoàn thành xây dựng nông thôn mới nâng cao. Năm 2022, Đại Đồng là xã đầu tiên của huyện Thạch Thất hoàn thành xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu trên 2 lĩnh vực y tế và văn hóa.

Để các làng nghề truyền thống vừa tạo giá trị kinh tế lại thu hút khách du lịch có công sức không nhỏ của các nghệ nhân, thợ trẻ. Bằng tình yêu và niềm tự hào, họ đang tìm cách thổi những làn gió mới cho nghề truyền thống của cha ông.

Cách trung tâm Hà Nội khoảng 40km về phía Nam, xã Phú Túc, huyện Phú Xuyên, có một nghề truyền thống vô cùng độc đáo, đó là nghề đan cỏ tế. Là một loại cây họ dương xỉ mọc nhiều ở các tỉnh miền núi phía Bắc nước ta, từ cây cỏ tế, người thợ Phú Túc với đôi bàn tay khéo léo, tài hoa đã tạo ra nhiều sản phẩm đa dạng như: rổ, rá, tủ, bàn, ghế, khung ảnh, lọ hoa, lẵng quả…

Làng Tế Tiêu (xã Đại Nghĩa, huyện Mỹ Đức) là ngôi làng duy nhất ở Hà Nội còn bảo lưu được cả múa rối cạn và rối nước, nhưng nổi tiếng hơn cả là loại hình nghệ thuật rối cạn đặc sắc. Nếu các phường rối cạn ở những địa phương khác chuyên diễn các tích chèo cổ, thì ở phường rối Tế Tiêu lại có rối tuồng, diễn các tích tuồng cổ. Hiện nay, phường rối Tế Tiêu lưu giữ hơn 100 tích trò, trong đó, có hơn 20 tích trò là rối tuồng cha ông để lại như: Thoát Hoan chui ống đồng, Thạch Sanh chém trăn tinh, Thánh Gióng đánh giặc Ân...

Làng Hạ Thái, thuộc xã Duyên Thái, huyện Thường Tín, Hà Nội, là nơi được biết đến với nghề làm sơn mài độc đáo mà ít nơi nào có được. Những năm gần đây, làng sơn mài Hạ Thái đã và đang nỗ lực tìm hướng đi để vừa bảo tồn và phát triển nghề truyền thống, vừa tăng thu nhập cho người dân.

Với khoa học kỹ thuật ngày càng phát triển, những nông dân trẻ thế hệ mới đã biết áp dụng công nghệ để tăng năng suất, tăng thu nhập, nhờ vậy mà nhiều người trở thành tỷ phú ngay trên những thửa ruộng của mình.

Gốm Bát Tràng là dòng gốm hội tụ đủ những tinh hoa từ gốm của 5 dòng họ nổi tiếng làng Bồ Bát xứ Thanh và dòng họ Nguyễn ở Minh Tràng. Trong hành trình gần một nghìn năm, nghề gốm lúc thịnh, lúc suy, song các thế hệ người làng Bát Tràng vẫn luôn đau đáu một nỗi niềm gìn giữ nghiệp tổ của cha ông, cho ra những sản phẩm thể hiện nét văn hóa riêng của làng nghề, đó là hồn gốm Bát Tràng.

Nói đến Hà Nội 36 phố phường xưa là thường nhắc đến những phố nghề truyền thống. Nói đến phố Hàng Thiếc, không thể không nhắc đến những sản phẩm gò hàn tôn thiếc của làng Phú Thứ, nay thuộc phường Tây Mỗ, quận Nam Từ Liêm (Hà Nội). Trải qua bao thăng trầm, những người thợ Phú Thứ tài hoa vẫn miệt mài làm nên nhiều sản phẩm, góp phần giữ gìn nét văn hóa truyền thống.

Những năm qua, được sự hỗ trợ của Nhà nước, chính quyền địa phương và nỗ lực của người dân, mà kinh tế - xã hội ở các bản tái định cư trên địa bàn tỉnh Lai Châu đang ngày càng khởi sắc và người dân gắn bó hơn với nơi ở mới.

Giống mai trắng đã được trồng tại thôn An Hòa, xã Tản Lĩnh, Ba Vì, Hà Nội từ hơn 20 năm nay. Hiện nay, toàn thôn có 180/252 hộ dân trồng mai trắng với tổng diện tích vào khoảng 45 héc-ta. Bình quân doanh thu của các gia đình tại đây vào khoảng 300 - 400 triệu đồng/năm. Cá biệt, khoảng vài chục hộ có thu nhập lên đến 1 - 2 tỷ đồng/năm. Vì thế, nhiều hộ đã nhân giống, mở rộng mô hình sản xuất cây mai thế, đưa cây mai trắng trở thành loại cây cảnh có giá trị kinh tế hơn nhiều so với các loại cây trồng khác.

Được mệnh danh là cái nôi của nhiếp ảnh Việt Nam, làng Lai Xá thuộc xã Kim Chung, huyện Hoài Đức, nằm cách trung tâm Hà Nội khoảng 15km về phía Tây. Nghề nhiếp ảnh nơi đây được hình thành từ cuối thế kỷ thứ 19. Theo người trong làng kể lại, vào thời hưng thịnh, cứ mỗi khi Tết đến Xuân về, người làng Lai Xá làm không hết việc bởi nhu cầu chụp ảnh ngày Tết của các gia đình tăng cao.

Người xưa có câu “Lĩnh Hoa Yên Thái, đồ gốm Bát Tràng, thợ vàng Định Công, thợ đồng Ngũ Xã”. Sự tinh xảo trong mỗi sản phẩm của người dân Ngũ Xã (Hà Nội) đã làm nên thương hiệu làng đúc đồng nức tiếng thành Thăng Long lúc bấy giờ và được lưu truyền hàng trăm năm cho đến ngày nay. Tuy nhiên sự phát triển của xã hội hiện đại cùng cơ chế thị trường cũng đặt ra không ít thách thức trong việc gìn giữ nghề tinh hoa bậc nhất của Hà Nội xưa.

Thám hoa Lương Như Hộc trải qua hai lần phụng mệnh đi sứ Trung Quốc, ông đã học lỏm nghề khắc ván in của người phương Bắc rồi về truyền dạy cho người dân quê hương. Từ hai học trò đầu tiên là Phạm Niên (Phạm Trên) và Phạm Đới (Phạm Dưới), dần dần nghề khắc ván in hình thành ở thôn Hồng Lục, rồi chuyển sang Liễu Tràng và Khuê Liễu (Hải Dương). Ba thôn này tạo nên trung tâm khắc in bản mộc của cả nước suốt thế kỷ XV đến thế kỷ XIX.

Cũng giống như những làng nghề khác, cứ vào thời điểm này trong năm, người dân làng Cự Đà, Thanh Oai (Hà Nội) lại tất bật chuẩn bị cho vụ miến Tết. Nghề làm miến tại đây đã có lịch sử hàng trăm năm. Sợi miến Cự Đà có đặc điểm rất riêng, thường có màu vàng óng hoặc trắng mịn. Bên cạnh những hộ sản xuất đã cơ giới hóa, vẫn còn nhiều gia đình duy trì nghề làm miến thủ công.

Cách trung tâm Hà Nội khoảng 40km, xã Vân Từ, huyện Phú Xuyên (Hà Nội) từ lâu đã nổi tiếng với nghề may comple, veston. Hơn một tháng nay, các gia đình làm nghề may truyền thống ở đây đều đang rất bận rộn với các đơn hàng. Cũng bởi đường kim, mũi chỉ luôn cẩn thận, tỉ mỉ, phom dáng ngày càng được cải tiến thời trang nên dù là làng nghề, nhưng các mẫu vest luôn được cập nhật theo xu hướng thời trang mới nhất.

Chuẩn bị cho Tết Nguyên đán Quý Mão, các hộ làm nghề kẹo lạc ở xã Song Phượng, huyện Đan Phượng (Hà Nội) tất bật vào vụ sản xuất để đưa ra thị trường món đặc sản dân dã.

Trong những thú chơi hoa cây cảnh ngày Tết, người Hà Nội không chỉ chơi đào Thất thốn của Nhật Tân, quất Tứ Liên, mà còn có một thú chơi tao nhã của người xưa đã và đang quay trở lại, đó là thú chơi hoa mai trắng. Mai trắng là loài hoa được mệnh danh là đẹp nhất trong thập đại danh hoa xưa với tên gọi khác là "Nhất chi mai". Loài hoa độc đáo này được người dân thôn An Hòa, xã Tản Lĩnh, huyện Ba Vì (Hà Nội) cung cấp đi khắp mọi miền đất nước mỗi khi Tết đến, Xuân về.