6 tháng xung đột, Israel 'thiêu cháy' dải Gaza cùng 33.000 người
Các cuộc bắn phá không ngừng nghỉ của Israel nhằm đáp trả vụ tấn công của Hamas vào ngày 7 tháng 10 năm ngoái đã "đốt cháy" Dải Gaza. Số người Palestine thiệt mạng trong cuộc xung đột này nhiều hơn bất kỳ cuộc xung đột nào khác trong lịch sử của vùng đất. Theo cơ quan y tế Gaza, con số này đã lên tới 33.000 người và khoảng 2/3 là dân thường. Cuộc chiến tranh cũng đang định hình lại trật tự khu vực.
Mỹ cần đình chỉ việc bán vũ khí cho Israel
Theo Bộ Y tế Gaza, sáu tháng sau khi cuộc chiến Gaza bùng nổ, các lực lượng Israel đã giết chết 33.000 người Palestine, khoảng 70% trong số đó là phụ nữ và trẻ em. Tòa án Công lý Quốc tế cho rằng “có thể” những hành động này cấu thành tội diệt chủng, trong khi các quan chức Liên Hợp Quốc cáo buộc vi phạm nhiều tội ác chiến tranh và “vi phạm rõ ràng luật nhân đạo quốc tế”. Bản thân Tổng thống Joe Biden cũng thừa nhận chiến dịch của Israel đã “quá đà” và “bừa bãi”. Tuy nhiên, ông vẫn tiếp tục cung cấp hàng tỷ USD viện trợ quân sự và chuyển giao nhiều vũ khí cho Israel. Cựu Thượng nghị sĩ Patrick Leahy tuyên bố việc tiếp tục hỗ trợ quân sự cho Israel là vi phạm Luật Leahy, cấm viện trợ cho các đơn vị đã vi phạm nghiêm trọng nhân quyền.
Các quan chức Mỹ Josh Paul và Annelle Sheline, đã từ chức để phản đối việc ủng hộ Israel, khẳng định chính quyền tổng thống Biden biết về những vi phạm này nhưng vẫn bỏ qua. Sự đạo đức giả đó và sự ủng hộ công khai đối với chiến dịch của Israel đã làm suy giảm uy tín của Mỹ trên toàn thế giới và đã khuyến khích Israel hành động mà không bị trừng phạt. Tổng thống Biden nên đình chỉ viện trợ quân sự và bán vũ khí tấn công cho Israel cho đến khi nước này dỡ bỏ các cản trở việc hỗ trợ nhân đạo và giảm đáng kể thương vong cho dân thường.
Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc hôm 5/4 đã thông qua nghị quyết yêu cầu ngừng mọi hoạt động bán vũ khí cho Israel, nhằm ngăn chặn những hành vi vi phạm luật nhân đạo quốc tế. Đây là lần đầu tiên của Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc đưa ra lập trường trong cuộc xung đột Palestine-Israel.
Chiến tranh và an ninh khu vực
Trong những tháng trước ngày 7 tháng 10, các quốc gia Ả-rập, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran đã bắt đầu giải quyết nguồn gốc lâu đời của xung đột trong khu vực. Saudi Arabia và Iran nối lại quan hệ ngoại giao. Các nhà lãnh đạo Ai Cập và Thổ Nhĩ Kỳ đã thực hiện các bước để giảm bớt sự đối kháng lẫn nhau. Các quốc gia Ả-rập bắt đầu bình thường hóa quan hệ với Syria. Quá trình bình thường hóa Israel-Ả-rập cũng đang tiến triển. Việc mở rộng Hiệp định Abraham để bao gồm cả Saudi Arabia có triển vọng tích cực. Dù được hoan nghênh hay không, những xu hướng này thể hiện sự thay đổi đáng kể trong khu vực.
Sáu tháng sau cuộc tấn công hung hãn của Hamas vào ngày 7 tháng 10 và Israel bắn hỏa lực thiêu cháy Dải Gaza, những hoạt động này vẫn tiếp tục mạnh mẽ một cách đáng ngạc nhiên. Hầu như dọc theo mọi trục, các mối quan hệ bắt đầu hình thành trước cuộc xung đột vẫn tồn tại dai dẳng. Trong một số trường hợp, các mối quan hệ đã trở nên sâu sắc hơn. Quá trình bình thường hóa quan hệ giữa Ả-rập và Syria vẫn tiếp tục. Vào tháng 2, cuộc gặp giữa Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdoğan và Tổng thống Ai-cập Abdel Fattah El-Sisi ở Cairo được coi là đánh dấu sự kết thúc của “thập kỷ thù địch ngoại giao”. Mối quan hệ hữu nghị giữa Saudi Arabia-Iran vẫn tiếp tục. Quá trình bình thường hóa quan hệ giữa Saudi Arabia và Israel đang bị trì hoãn, nhưng Riyadh đã thể hiện rõ mong muốn của mình trong việc đạt được một số thỏa hiệp với Tel Aviv. Các quốc gia Ả-rập khác đã bình thường hóa quan hệ với Israel vẫn cam kết tuân thủ Hiệp định Abraham, ngay cả khi quan hệ với Israel ngày càng trở nên căng thẳng.
Việc xây dựng sự kết nối khu vực này vẫn còn mang tính dự kiến và không chắc chắn: cuộc chiến giữa Israel và Hamas có thể lại khơi dậy những xung đột ngầm trong khu vực. Cũng chưa rõ khuôn khổ an ninh khu vực có thể ảnh hưởng như thế nào đến triển vọng về một Palestine độc lập. Sự kiện ngày 7 tháng 10 và hậu quả đẫm máu của nó vẫn chưa đủ để buộc các quốc gia Ả-rập mạo hiểm bình thường hóa quan hệ với Israel về vấn đề Palestine.
Sự kỳ vọng vào Trung Quốc
Trái ngược với dự đoán rằng Trung Quốc có thể nổi lên như một nhà trung gian hòa giải mới ở Trung Đông sau khi nước này thúc đẩy khôi phục quan hệ giữa Saudi Arabia và Iran vào năm ngoái, sự tham gia của Bắc Kinh vào việc giải quyết cuộc khủng hoảng vẫn còn khiêm tốn. Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị đã điện đàm với những người đồng cấp Trung Đông và nhấn mạnh rằng “Trung Quốc là bạn tốt và là anh em của các nước Ả-rập và Hồi giáo”. Tuyên bố lập trường của Trung Quốc về cuộc xung đột kêu gọi ngừng bắn, bảo vệ dân thường và hòa giải ngoại giao hướng tới giải pháp hai nhà nước, đồng thời nêu rõ rằng Bắc Kinh sẽ không đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy bất kỳ ưu tiên nào trong số này. Không còn bất kỳ đề cập nào đến việc Trung Quốc sẵn sàng tổ chức các cuộc đàm phán hòa bình giữa Israel và Palestine.
Sự cân bằng của Ấn độ
Trong sáu tháng qua, Ấn Độ đã tiếp tục cách tiếp cận ban đầu là lên án các cuộc tấn công khủng bố - mặc dù không nêu tên Hamas - ủng hộ quyền phản ứng của Israel, kêu gọi thả con tin và thể hiện tình đoàn kết với người Israel.
Đồng thời, sự bất bình của Ấn Độ đối với phản ứng của Israel đã trở nên rõ ràng. Trong cuộc điện đàm thứ hai với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi lưu ý sự cần thiết của viện trợ nhân đạo và “việc sớm giải quyết cuộc xung đột bằng con đường hòa bình”. Sau khi bỏ phiếu trắng đối với nghị quyết của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc kêu gọi đình chiến nhân đạo vào tháng 10, Ấn Độ đã bỏ phiếu ủng hộ một nghị quyết vào tháng 12 kêu gọi ngừng bắn nhân đạo ngay lập tức (và thả con tin vô điều kiện).
Bộ trưởng Ngoại giao Ấn Độ Subrahmanyam Jaishankar đã thẳng thắn hơn về những lo ngại của Ấn Độ, tuyên bố vào tháng 2 rằng Israel “phải rất quan tâm đến thương vong của dân thường” và gần đây nhấn mạnh “các quyền của người Palestine và thực tế là họ đã bị tước mất quê hương." Ấn Độ cũng nhắc lại rằng giải pháp hai nhà nước không chỉ cần thiết mà còn “khẩn cấp”.
Hành động cân bằng của Ấn Độ phản ánh những lợi ích khác nhau của nước này: mối quan hệ với Israel, Palestine, các quốc gia Ả-rập vùng Vịnh và Iran; lo ngại về hậu quả kinh tế và chiến lược của cuộc khủng hoảng Nga-Ukraine và Israel-Gaza; và mong muốn không bị vượt mặt ở Nam bán cầu. Hải quân của nước này đã tích cực chống lại các mối đe dọa đối với an ninh hàng hải từ cả người Houthis và nạn cướp biển khiến thương mại và công dân Ấn Độ gặp rủi ro. Chính phủ cũng phải xem xét sự an toàn của công dân mình ở Israel, đặc biệt sau vụ sát hại một công nhân Ấn Độ. Với những “sức hút và áp lực” như vậy, không có gì ngạc nhiên khi Ấn Độ đang cố gắng góp phần giải quyết cuộc khủng hoảng.
Điều bình thường mới nguy hiểm
Khi các cuộc tấn công của Houthi ở Biển Đỏ bắt đầu vào tháng 11, các nhà phân tích đã quá bất ngờ khi một lực lượng tương đối nhỏ trong khu vực có thể làm gián đoạn tuyến đường thủy vận chuyển 30% lưu lượng container toàn cầu.
Vài tháng sau, một trạng thái bình thường mới đã bắt đầu. Các cuộc tấn công của Houthi vẫn tiếp diễn và các công ty vận tải lớn tiếp tục tẩy chay Biển Đỏ để chuyển sang các tuyến đường dài hơn và tốn kém hơn nhiều. Những nỗ lực quốc tế đã ngăn chặn được thiệt hại lớn đối với các tàu thuyền nhưng không ngăn cản được lực lượng Houthi hoặc trấn an các chủ hàng lớn.
Những tác động lâu dài của tình trạng “bình thường mới” này có thể lớn hơn những hậu quả trước mắt đối với thương mại toàn cầu và sự bất ổn trong khu vực. Các cuộc tấn công đã chứng minh rằng thậm chí nhiều nhóm theo chủ nghĩa xét lại nhỏ hơn cũng có thể đe dọa quyền tự do hàng hải, đặc biệt là khi tận dụng công nghệ vũ khí mới. Quan trọng hơn, sự việc cho thấy sự khó khăn trong việc thực hiện một phản ứng quốc tế hiệu quả.
Mặt trận Yemen
Các cuộc tấn công của nhóm Houthi nhằm vào hoạt động vận chuyển hàng hải ở Biển Đỏ quanh eo biển Bab el-Mandab gây ra ít thiệt hại vật chất nhưng có tác động lớn đến giao thông vận tải biển quốc tế. Một con tàu đã bị đánh chìm bởi tên lửa và máy bay không người lái của Houthis và một số chiếc khác bị hư hại. Nhưng theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế, giao thông qua Biển Đỏ và Kênh đào Suez đã giảm 50% sau khi lực lượng Houthi bắt đầu bắn vào các tàu thuyền trên đường thủy. Tuy máy bay không người lái của Houthi tấn công vào miền nam Israel dễ dàng bị bắn hạ, nhưng giao thông hàng hải đến Cảng Eilat đã giảm 85%.
Nền kinh tế Ai Cập đã bị thiệt hại do các cuộc tấn công của người Houthis vì Cairo phụ thuộc vào việc thu phí giao thông qua kênh để có nguồn thu ngoại tệ. Du lịch cũng đi xuống do cuộc chiến tranh Israel-Hamas tác động đến Ai Cập, Israel và Jordan.
Người Houthis cho biết họ sẽ dừng các cuộc tấn công khi có lệnh ngừng bắn lâu dài ở Dải Gaza. Người Houthis từ lâu đã có thái độ thù địch với Israel nhưng sau các cuộc tấn công kể từ tháng 10, lần đầu tiên lực lượng này nhắm trực tiếp vào Israel. Người Houthis đang sử dụng các cuộc tấn công để tập hợp sự ủng hộ của người dân ở Yemen vì lợi ích chính trị của họ. Washington nên đặt lệnh ngừng bắn là ưu tiên hàng đầu vì nhiều lý do, bao gồm cả việc chấm dứt các cuộc tấn công ở Biển Đỏ và Yemen.
Giảm khí thải từ phương tiện giao thông đã trở thành một nhiệm vụ cấp bách trên toàn cầu, trong bối cảnh biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường ngày càng nghiêm trọng.
Hoạt động trong khu vực tư nhân của Mỹ tăng tốc khi các doanh nghiệp đặt kỳ vọng vào chính quyền mới sắp tới. Tuy nhiên, các doanh nghiệp nhỏ đang phải đối mặt với thách thức kép.
Quân đội Ukraine tuyên bố trên Telegram đã phá hủy hệ thống tên lửa phòng không S-400 của Nga ở Kursk.
Theo nhật báo Wall Street Journal, sau cuộc tấn công tỉnh Bryansk bằng tên lửa tầm xa ATACMS do Mỹ cung cấp, quân đội Ukraine có thể nhắm mục tiêu vào tỉnh Rostov của Nga.
Hôm nay, 24/11, hàng triệu cử tri Romania đi bỏ phiếu bầu tổng thống vòng 1 để chọn ra người lãnh đạo quốc gia trong nhiệm kỳ 5 năm tới. 13 chính trị gia tham gia tranh cử để chọn ra 2 ứng cử viên có số phiếu cao nhất bước vào vòng 2, dự kiến sẽ được tổ chức vào ngày 8/12 tới.
Sau hai tuần đàm phán hỗn loạn và căng thẳng, đại diện gần 200 quốc gia đã thông qua hiệp ước tài chính gây tranh cãi vào sáng nay, tại Hội nghị Thượng đỉnh về khí hậu thường niên lần thứ 29 (COP29) ở Baku, Azerbaijan.
0