Mùa thơm
Không hiểu sao, mỗi lần nhìn trái thị óng vàng, tôi lại nhớ về tuổi thơ xưa. Hồi đó, thị nhiều và rất rẻ. Đi chợ, thi thoảng mẹ mua mấy trái thị còn nguyên cuống lá về làm quà cho chị.
Chị tôi cũng giống như lũ con gái thời ấy, nhìn thấy thị là đưa lên mũi hít hà mãi cái hương thơm nhè nhẹ mà không thấy chán. Trái thị được chị nâng niu đựng trong chiếc túi đan bằng len màu xanh pha đỏ. Đi học hay đi chơi, chị cũng lủng lẳng cầm theo. Giờ ra chơi, chị cùng nhóm bạn gái trong lớp xuống sân trường lấy quả thị ra tung hứng, mỗi lần tung lên phải nhặt được que chuyền. Trò chơi cứ lần lượt từ dễ đến khó theo nhịp đọc chậm nhanh của bài đồng dao quen thuộc: "Cây mốt, cây mai, lá trai, lá hến, con nhện chăng tơ, quả mơ có hạt..."
Với lũ trẻ trai nghịch ngợm như tôi hồi ấy, trái thị không hấp dẫn bởi mùi hương, mà hấp dẫn từ vị ngọt thơm bên trong lớp vỏ vàng óng mượt. Tôi biết đích xác rằng, trong quả thị kia chẳng hề có cô Tấm thảo hiền như câu chuyện cổ tích của bà và khi ăn vào cũng chẳng thể hôi mồm như lời dọa dẫm của chị.
Vậy nên, mỗi lần chị không để ý, tôi lại tiến tới sờ nắn, cố tình để quả thị nhũn mềm, cho đến khi, chỉ cần bóp nhẹ, là lớp vỏ đã vỡ ra. Lúc ấy chắc chắn quả thị không chỉ để ngửi nữa rồi...
Mùa thu Hà Nội rất đẹp. Đương nhiên rồi. Cái đẹp của mùa thu Hà Nội đã đi vào thơ ca, hội họa, đi vào lòng người, đi vào nỗi niềm nhung nhớ của những người con sống xa Hà Nội. Mùa thu Hà Nội quyến rũ ở cảnh sắc và tiết trời, đó là ánh nắng dát vàng trên mặt hồ Tây lăn tăn sóng. Đó là làn gió heo may làm đổi màu chiếc lá bàng chao nghiêng phủ kín sân trường. Đó là những bó cúc vàng xếp sau những chiếc xe đạp, chở cả mùa vàng qua từng con ngõ nhỏ. Nhưng, tôi lại thích gọi mùa thu bằng một cái tên khác: Mùa thơm!
Mùa thơm không chỉ có trái thị. Mùa thơm Hà Nội còn ngát thơm của lúa non. Những hạt cốm xanh như màu xanh của ngọc, gói mình trong chiếc lá sen xanh đã làm nên thương hiệu cốm làng Vòng nổi tiếng.
"Cốm Vòng, gạo tám Mễ Trì
Tương bần, húng Láng còn gì ngon hơn".
Hạt cốm dẻo, mang vị ngọt, thơm mùi sữa của lúa nếp non đã làm ngây ngất du khách bốn phương. Ai cũng muốn gói ghém hương sắc mùa thu ấy qua gói cốm làng Vòng hay bánh cốm dốc Hàng Than để mang về làm quà khi rời xa Hà Nội.
Em ơi Hà Nội phố, ta còn em mùi hoàng lan, ta còn em mùi hoa sữa. Hai loài hoa đặc trưng mùa thu Hà Nội đã được nhạc sĩ Phú Quang đưa vào nhạc phẩm nổi tiếng làm nên tên tuổi của ông.
Nếu hoàng lan trước đây được trồng phổ biến trong các biệt thự cổ, thì nay, nó được trồng rải rác ở một vài nơi trên phố phường Hà Nội. Khác với hoa sữa, hoa hoàng lan thơm dịu ngọt. Chính vì thế, hoàng lan bao giờ cũng đắt giá và không thể thiếu trong gói hoa cúng dâng lên ban thờ tổ tiên mỗi dịp thu về.
Hoa sữa không chỉ ở phố Quang Trung, đường Nguyễn Du, mà ở nhiều tuyến đường con phố của Thủ đô cũng ngào ngạt hương hoa sữa. Hoa sữa chỉ hấp dẫn khi ngửi hương thoang thoảng trong một buổi tối muộn cuối thu, trên con đường vắng vẻ, tiết trời se se lạnh, cho ta cái cảm giác mơ màng, mang một nỗi buồn hư ảo, vu vơ.
Từng ấy sắc hương mùa thu, mùa thơm Hà Nội đã đủ say đắm lòng người? Nếu chưa, hãy về làng Ngâu, thuộc xã Tam Hiệp, huyện Thanh Trì thưởng thức một loại rượu đặc biệt ở đây. Kinh kỳ xưa có hai loại rượu ngon nổi tiếng là rượu nhụy sen nấu ở làng Thụy Chương trong kinh thành Thăng Long xưa và rượu hoa cúc nấu ở làng Ngâu. Nếu rượu nhụy sen Hồ Tây đã mai một thì rượu hoa cúc làng Ngâu vẫn tồn tại cho đến nay.
Khi thời tiết bắt đầu có gió heo may với nắng nhẹ vàng, người ta hái hoa cúc phơi khô, hấp và rải hoa trên miệng nồi rượu để tiến hành chưng cất. Rượu hoa cúc thành phẩm được cho vào những chum sành bịt kín hạ thổ ít nhất một năm mới có thể đưa lên thưởng thức. Rượu để càng lâu thì men càng thắm, hương thơm càng quyện chặt...
Mùa thu có ngày Rằm tháng 7, có Tết Trung thu, trong mâm cỗ thành kính dâng lên ban thờ gia tiên có hương thơm của quả thị, trái dứa, cốm non, hoa hoàng lan, chén rượu hoa cúc... Tất cả hòa quyện với hương thơm của trầm, khói nhang bảng lảng. Ta như đem cả mùa thơm thành kính dâng lên ông bà, cha mẹ.
Thời tiết năm nay khác hẳn năm trước. Năm trước mưa thường ghé lúc chiều chiều, mưa từng hồi nặng hạt kéo theo nước dâng ngập lối. Năm nay mưa đỏng đảnh và bất chợt, cứ đến rồi đi, bất kể thời gian nào trong ngày. Mưa đi ngang tưới mát con phố nhỏ, mưa vô tình làm ướt góc sân mới hôm trước còn đắm mình trong cái nắng oi ả. Có người cũng quen dần với sự thất thường ấy của những ngày mưa.
Có một người nhìn vườn thu qua ô cửa sổ, thấy cây lá reo vui, trái chín gọi mời. Mùi hương quen thuộc mỗi mùa thu lại dậy lên trong gió thoảng. Cây thị góc vườn, cây ổi bờ ao bao năm nay vẫn đúng hẹn đơm hoa kết trái để mỗi khi thu về lại lặng lẽ tỏa hương. Gió thu xao động, trái chín đung đưa.
Mùi hương hoa sử quân tử trong đêm mưa luôn dịu dàng ôm ấp tôi sau ngày dài mỏi mệt. Có một người cũng như tôi, vẫn nhìn thấy loài hoa quen thuộc ấy hằng ngày, thế mà phải vào một đêm mưa tan, cô ấy mới nhận ra hương thơm của sử quân tử có thể khiến người ta thấy bình an đến vậy.
Một ngày cuối hạ ở Tứ Xuyên, Trung Quốc, khi những tán cây ngô đồng dần trở nên vàng vọt, lòng một người không khỏi nao nao nhớ mùa thu Hà Nội. Đó cũng là lý do dẫu sống xa xứ nhưng người đó thường giữ thói quen quay trở về Hà Nội vào mùa thu. Cũng bởi, mùa thu trong ký ức của nhiều người Hà Nội có một hương vị rất riêng biệt, chẳng thể trộn lẫn với bất kỳ nơi nào.
Có một người ngồi trong quán nhâm nhi từng ngụm café. Nhìn ngắm không gian được bài trí theo lối cổ xưa, những vật dụng xưa cũ, những ký ức chợt ùa về. Những vui buồn, sung sướng hay khổ đau đều như một thước phim quay chậm từ từ hiện ra trong trí óc cô. Một bản nhạc không lời nhiều âm sắc khiến cô chầm chậm đi ngược dòng thời gian.
Có người thích ngắm hoàng hôn, những lúc ấy cô thấy hồn mình thật tĩnh lặng. Như rặng núi sau hè nhẹ nhàng chìm vào đêm tối, lối mòn nào bước chân cũng dần xa. Cô hay nhẩn nha, thật ra là không biết làm gì hơn, nhìn mông lung theo ánh nắng buông lơi qua thềm. Mặt trời lặn dần, bâng khuâng ngày khép lại. Ngày mai là một ngày mới, thì thôi đừng nhìn lại, thôi đừng nhớ chuyện đã qua.
0