Tìm nghe trong phố
Phố ở đâu cũng có đôi điều cho ta nghe, để thấy một nỗi niềm, một day dứt, một quyến luyến nào đó từng hiện diện nơi này làm nên hồn phố. Chương trình hôm nay sẽ là những dòng cảm xúc của anh Nguyễn Quang Hưng - một trong những người luôn dành cho Hà Nội một tình yêu sâu đậm.
Bà cụ trông Đền liệt sĩ phường Hàng Gai, trên phố Hàng Nón chắc là biết nhiều chuyện. Đều đặn mỗi năm một dịp, các gia đình về đây, bà mời nước, cắm hoa, hạ lễ giúp và nghe biết bao chuyện của mỗi nhà. Chồng bà cũng là một người lính hy sinh hồi Mậu Thân 1968. Ở phố Tô Tịch, ngày lễ, ngày rằm hằng tháng, bà thong thả mấy chục bước từ nhà sang lau dọn, cắm hoa tươi và thắp hương... Khuôn mặt bà ánh lên nét phúc hậu qua bao tháng năm biến cố. Và mỗi gia đình ấy, những gì để lại của những người lính bằng kỷ vật, bằng trí nhớ, nếu ghi lại được ngoài thông tin tên tuổi, đơn vị, ngày tháng nhập ngũ, hy sinh thì ta sẽ có cả một bộ sưu tập sống động về những người trai phố phường bước vào trận mạc.
Nhiều chuyện nghe mà lạ như việc xây dựng một tòa nhà giao thoa kiến trúc Đông - Tây, nhiều lớp người đã từng sống. Những câu chuyện về thuở ban đầu, cả tòa nhà của một gia đình, sau đó có khi cả chục hộ cùng ở. Nào quây lấy sân, ngăn lại phòng, xây kín ban công. Có những hộ trưng dụng cả chỗ nhà vệ sinh cũ để ở. Biết được trước đây đã có những gia đình vượt qua nhọc nhằn, kể cũng đáng suy ngẫm cho sự tồn tại hôm nay của mỗi người. Lại nghĩ đến một hai công trình kiến trúc cổ, nay là trường học, như Trường Mẫu giáo Tuổi thơ ở phố Hàng Buồm, trước là Hội Quán Quảng Đông, mái nhà còn gắn nguyên cá chép sứ, vẻ rực rỡ trầm trong sắc rêu phong.
Tôi biết một số nhà sưu tập cổ vật. Mỗi món đồ trên tay chứa những câu chuyện về những người từng sở hữu nó, gắn với bối cảnh của một gia đình, dòng họ, có khi mang hình bóng của một thời kỳ. Có nhà sưu tập, khi tôi hẹn lần đầu, ông cẩn thận gặp ở quán cà phê. Nói chuyện kỹ cho hiểu người rồi hôm khác mới mời đến nhà, chuẩn bị cẩn thận để giảng giải về thú trang trí tư gia bằng cổ vật, cây cảnh, cỏ hoa của các cụ mà cái danh từng nức tiếng Hà thành ngày trước. Bây giờ, niềm say mê ấy được tiếp mạch thế nào, đã phôi pha chút lịch lãm nào cùng năm tháng, đã có gì thực dụng hơn. Chuyện hào hứng, chuyện vui, cả chuyện bùi ngùi cổ vật ấy, còn rải rác đâu đây. Nếu gặp đúng người, ta được nghe như tượng hình một cuốn phim về nét sinh hoạt văn hóa của lớp người sành sỏi có, a-ma-tơ có, khi yêu đắm đuối cuồng say, mà khi lại chơi ngẫu hứng tùy duyên, tùy cảnh và tùy thời.
Nếu không nhặt lại những chuyện đang trôi dần, thì ngày sau phố nội thành sẽ rỗng đi nhiều lắm. Những nhà quản lý bảo tồn phố cổ, văn nghệ dân gian nên ghi giữ lại. Đó sẽ thành cái nền, cái vốn rất tốt cho những người sáng tạo nghệ thuật tôn vinh Hà Nội. Nếu khuyết thiếu những dữ liệu trầm tích của phố phường thì cũng như phố mai kia có thể rỗng chút hồn, những tác phẩm của lớp người sau này mến yêu Hà Nội, cũng không dễ mà thành quả.
Người nào yêu Hà Nội làm được gì cứ làm và tốt nhất là khi đã muốn biết, muốn hiểu, ta cứ tự đi tìm theo sức mình, mà nghe cho mình rộng mở. Ta đi tìm để được hơn là đợi ai đó mang đến. Những con phố này cũng đã sinh thành, đón nhận và uốn nắn, chuyển tiếp giữa bao nhịp người, bao nghề nghiệp, cảnh sống để phố được định hình và mở ra, để lớn lên hơn và sinh sôi, trở thành chính nó./.
Chiều mưa, hương ngọc lan bên hiên nhà cứ lặng thầm quyến rũ. Bản nhạc Trịnh văng vẳng đâu đây cùng tiếng mưa "nghe mưa nơi này lại nhớ mưa xa...".
Hoa lưu ly (forget me not) - một loài hoa tím nhỏ thủy chung, suốt đời ôm thương nhớ về mối tình vô vọng. Loài hoa tím ấy như tượng trưng cho một cuộc tình tàn phai rồi hồi sinh, hồi sinh rồi lại phai tàn từ kiếp này qua kiếp khác mặc cho trong đời ai nhớ ai quên.
Dường như hầu hết ở các làng quê Việt bây giờ, cùng với những thiết chế văn hóa được xây dựng khang trang, phục vụ đời sống văn hóa tinh thần của người dân, thì cổng làng gắn với tên làng đã tạo nên nét riêng dáng dấp của một làng lưu dấu trong tâm khảm mỗi người. Những tên gọi của làng thường hàm chứa nhiều tầng ý nghĩa nhân văn sâu xa, mang cả ước vọng khát khao của cha ông một thuở lập làng với sự bình an, ấm no đầy đủ. Vì thế, danh xưng những tên làng cứ lưu mãi qua từng thế hệ…
Hà Nội đón tôi đương vào khoảnh khắc giao mùa. Gánh hoa loa kèn trắng tinh khôi tỏa mùi hương dịu nhẹ giao hòa trong làn gió nhè nhẹ khiến tâm hồn đa cảm thêm khắc khoải giao cảm với đời, để mênh mang thương nhớ hương vị cà phê Giảng - thức uống trở thành một phần thân thương, một phần văn hóa của Hà Nội phố.
Mẹ tôi không nghiện trầu cau nhưng mẹ vẫn trồng một giàn trầu xanh mơn mởn. Mẹ bảo nhà có giàn trầu mới ấm áp. Nhưng tôi hiểu mẹ đã gửi gắm vào đó biết bao nhiêu ân tình và cả nỗi nhớ về ngoại khôn nguôi.
Sống nhẩn nha giữa đời vội vã có thể chưa từng dễ dàng với chúng ta. Nhưng khi bước đi dưới những tán lá xanh xào xạc theo con gió, dưới bầu trời một màu ngăn ngắt xa xôi, tôi cảm giác hồn mình như cánh bồ công anh mảnh khảnh tự do bay mãi, chẳng nghĩ ngợi gì. Có những ngày như thế, những khoảnh khắc như thế. Chỉ cần im lặng hít thở thôi cũng đủ hạnh phúc.
0