Tản mạn về Tết
Tết sắp đến, ký ức xưa cũ lại vô tình chạm vào trái tim của nhiều người. Có phải khi con người ta có tuổi thường hay nghĩ về quá khứ, càng lớn lên thì niềm vui háo hức mong đợi Tết về càng nhỏ lại, hay vì khi ta lớn lên, biết lo toan, suy nghĩ thì những lo toan, suy nghĩ đó chiếm dần sự vô ưu, hồn nhiên của con trẻ?
Chiều nay, Hường mời bạn nghe những dòng ký ức của Hà Kim Quy về những ngày Tết đã xa.
Chẳng biết có phải vì tôi thuộc tuýp người ưa hoài niệm nên mỗi Tết về tôi lại nhớ quay nhớ quắt những khoảng không gian Tết xa vời vợi ngày xưa. Ngày khi tôi còn niên thiếu, những cái Tết còn khốn khó về vật chất trong đời, nhưng lại còn đủ đầy ông, bà, cha, mẹ và các anh, chị, em, con cháu quây quần bên nhau. Ấm áp và vui vẻ, hạnh phúc và vô tư, chúng tôi hưởng trọn niềm vui khi Tết về. Tôi đâu biết rằng, khi đó người lớn cũng nghĩ về những cái Tết xa xưa khi mọi người còn bé mà tiếc nuối mà nhớ thương như chúng tôi bây giờ. Suy cho cùng, những cái Tết của tuổi ấu thơ là những ngày vui vẻ, hạnh phúc nhất trong cuộc đời, bởi khi đó ta vô lo vô nghĩ, trong đầu đầy ắp những ước mong và lấp lánh những niềm vui. Cứ thế, đời này nhớ về đời kia mà giữ được cái hồn cốt về cái Tết cổ truyền của mỗi gia đình và của cả dân tộc.
Tôi nhớ vu vơ từ chái bếp rạ xưa mỗi chiều khói tỏa lan trên mái, quẩn quanh chẳng chịu bay đi làm người ta cay mắt. Tôi nhớ những chiếc bánh chưng chỉ sau mười hai tháng trong năm tôi mới được ăn lại một lần. Cũng là bánh đủ gạo nếp, đỗ xanh, đủ cả thịt lợn, nhân hành như bây giờ, muốn ăn lúc nào cũng có mà sao vẫn nhớ? Những chiếc bánh bé xinh buộc lạt xâu toòng teeng vào ký ức vật sở hữu Tết cho riêng mình vẫn còn nguyên đó. Nỗi nhớ háo hức được bà, được mẹ hứa cho đi chợ Tết mà cả đêm thấp thỏm mong trời mau sáng, chỉ sợ ngủ quên. Khi bà chỉ khẽ gọi là mắt tỉnh như sáo, loẹt quẹt đôi dép lê vui sướng theo bà ra chợ. Ra chợ chỉ là ngắm đồ đạc bày bán Tết, ngắm người đi chợ mà vui, đôi lúc đứng trông đồ cho bà đi mua hàng vì chợ đông, không chen chân nổi. Cuối chợ được bà mua cho một chiếc bánh đa vừng, một con lợn đất hay đặc biệt hơn là một bộ quần áo, như thế cũng đã đủ vui đến tận Tết năm sau. Niềm vui bé nhỏ mà nhớ mãi trong đời. Lúc đó đâu đã biết nghĩ thương bà, thương mẹ chẳng có tiền mua manh áo mới nào đón Tết mà chỉ mải lo chăm chút cho cháu, cho con..
Mỗi khi dọn dẹp ban thờ sau ngày ông Công, ông Táo lên trời, tôi lại nhớ về ông nội. Hình ảnh ông cẩn thận, chỉn chu lau rửa từng đồ thờ vài chục năm trước còn đó như mới hôm qua thôi. Tôi học được tính cẩn thận, nghiêm túc của ông trong công việc dù là việc nhỏ nhất, từ mài dao đến cách sắp xếp mâm cơm, cách ngồi, cách ăn nói, đứng, đi ... Tôi nhớ cả những đêm rét buốt được ngồi luộc bánh chưng cùng ông và các anh chị em là những khoảnh khắc vui vẻ nhất trong những ngày giáp Tết.
Nhớ ông, tôi nghĩ về chiếc roi mây của ông nội vẫn còn đó, nó không còn mềm mại mà bóng màu xưa cũ, hiền lành ngủ quên trên mái nhà. Tôi chưa một lần nào phải nếm mùi roi, chỉ nghe các cô, các chú kể lại mà sợ uy quyền của nó. Hóa ra nhiều thứ chỉ cần có nó làm biểu tượng đã đủ răn đe, nhắc nhở ta biết phân biệt đúng sai mà hành xử cho phải phép.
Ngoài kia, hoa đào, hoa mai đang chờ bung nụ biếc, quất đang vàng tươi dần lên quả chào đón một mùa xuân mới. Những ngày này sương giá, rét buốt tràn ngập không gian. Khăn áo dày vẫn không ngăn nổi băng giá ngoài kia. Điều đó nhắc ta rằng mùa đông vẫn còn đang ngự trị trần gian. Thiên nhiên sắp xếp một mùa đông cằn khô, lạnh lẽo bên cạnh mùa xuân ấm áp, căng tràn sức sống mãnh liệt đâu phải vô tình. Mùa đông là mùa khắc nghiệt nhất trong năm, là mùa để cây cối trưởng thành, thích nghi và tích tụ nhựa sống, chờ xuân tới, để dòng nhựa chảy tràn trề hồi sinh sức sống. Tôi nghe thoảng trong tiếng lá bàng đỏ rụng cuối mùa đông hơi thở mùa xuân trong tiếng cựa mình tí tách nứt vỏ của cây cối đâm chồi nảy lộc.
Cuối đông, những ngày giáp Tết là lúc lòng người lắng lại để nhớ về quá khứ mà tri ân ông bà tiên tổ, để dọn lại lòng mình, bỏ lại sau lưng những nỗi âu lo, phiền muộn, đem theo những ký ức trong trẻo vui tươi dâng đón mùa xuân mới, để mỗi mùa xuân còn đọng mãi trong ký ức của con người./.
Sống nhẩn nha giữa đời vội vã có thể chưa từng dễ dàng với chúng ta. Nhưng khi bước đi dưới những tán lá xanh xào xạc theo con gió, dưới bầu trời một màu ngăn ngắt xa xôi, tôi cảm giác hồn mình như cánh bồ công anh mảnh khảnh tự do bay mãi, chẳng nghĩ ngợi gì. Có những ngày như thế, những khoảnh khắc như thế. Chỉ cần im lặng hít thở thôi cũng đủ hạnh phúc.
Hà Nội với tôi là những thương nhớ đầu tiên từ hồi tôi đi thi đại học. Hà Nội đã lấy đi của tôi bao nhiêu nước mắt và còn là giấc mơ mà tôi chẳng thể chạm vào. Hà Nội là nhưng kỷ niệm của tôi khi biết người thương nhập viện, là khoảnh khắc thót tim khi đưa con ra cấp cứu viện nhi, là khoảnh khắc cháy lòng khi cha bệnh trọng. Và là khoảnh khắc đi chơi về muộn, thấy những người dân lầm lũi ngủ ngon lành nơi gầm cầu, trong lòng cống...
Trải qua các cuộc chiến tranh giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước và bảo vệ sự toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, đất nước ta đã sản sinh ra những thế hệ thanh niên đại diện cho mỗi giai đoạn lịch sử của đất nước. Như thế hệ làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ "lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu"; thế hệ một thời hoa đỏ 'xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước'; thế hệ 'sống bám đá đánh giặc, chết hóa đá bất tử' trong chiến tranh bảo vệ biên giới...
Con đường ngày xưa chúng tôi đi học, lòng đường bé tin hin bằng hai gang bàn tay người lớn, thêm sỏi đá mấp mô ngáng bánh xe đạp không thương tiếc. Bữa nào vừa nhấn bàn đạp mải miết, vừa ngúc ngoắc đầu nói chuyện là gặp hòn đá xóc nảy người, chiếc cặp nhẹ tênh có khi giật mình rơi khỏi giỏ xe cà tàng. Con đường “huyền thoại” ấy chưa đi vào thơ ca nhạc họa của văn nghệ sĩ bao giờ nhưng nó đi vào ký ức tuổi thơ của chúng tôi cho tới tận hôm nay.
Sự hiện hữu của thời gian trở nên rõ rệt là khi trên khuôn mặt xuất hiện thêm những nếp gấp, một vài vết tàn nhang cùng màu tóc dần ngả bạc. Thời gian vô tình khiến những hoạt động mà mình vốn yêu thích bỗng trở nên khó thực hiện, mặc dù lòng nhiệt huyết vẫn còn nhưng tuổi tác và khuôn mặt đã không còn phù hợp nữa rồi.
Phố bắt đầu ngày mới bằng những sắc hoa thuỳ mị trong chợ hoa Quảng Bá. Đường Âu Cơ tươi xinh màu sắc trong tia nắng dịu nhẹ chưa vương mùi bụi khói. Tâm thức anh chợt lạc về câu chuyện em nói với anh ngày xưa khi anh cùng em ngang qua đoạn đường này.
0