Canh gà
Hà Nội ồn ã náo nhiệt suốt từ khi bạn tỉnh giấc buổi sớm tới tận khi bạn thiếp ngủ lúc đêm. Hóa ra cũng có lúc Hà Nội chìm vào tịch mịch, nếu bạn chẳng may nửa đêm tỉnh giấc, nằm nghe tiếng phố. Nằm đếm thời gian trôi qua đêm tịch mịch, người ta nhớ nhiều thứ lắm, nghe thấy nhiều thứ lắm, có khi nghe lơ mơ cả những thứ vọng tiếng từ quá khứ dội về… Khi đó bạn sẽ thấy đêm sao mà tĩnh lặng. Cố nối giấc ngủ mà sao không thành.
Thức với đêm và đo nhịp đi của đêm bằng canh gà, bằng tiếng con thạch sùng chép miệng “tiếc, tiếc”, tiếng giun tiếng dế ào lên từng đợt rồi tắt lịm, tiếng con tắc kè dõng dạc đều đều buông vào không gian mù mờ hai tiếng một “tắc...kè". Người ta bảo tắc kè “tắc” bao nhiêu nhịp là bấy nhiêu tuổi tắc kè. Mà tuổi tắc kè tính theo tháng hay tính theo năm, tôi cũng không biết nữa. Nhớ lần đầu tiên đến Tây Nguyên, đêm đầu không ngủ, tôi đã có một đêm nghe “no” tiếng tắc kè. Nghe từ đầu hôm đến khi ngưng tiếng “tắc” thì đêm tàn. Tiếng tắc kè về cuối chùng xuống, tan vụn vào bóng đêm, thấm vào nỗi buồn của người thức với đêm đầu tiên trên đất lạ.
Có đêm tôi ngủ ở căn phòng trong một buôn của người Ê-đê nhưng kề đường phố. Phòng trong một căn nhà xây chứ không phải trong một mái nhà sàn. Thức giấc giữa đêm, không ngủ lại được nữa, đành nằm chờ trời sáng. Lúc đó tôi chờ tiếng giun tiếng dế, chờ tiếng tắc kè, chờ tiếng gà xáo xác đuổi nhau liền canh, và chờ cả âm thanh lục xục của những con bò dậy sớm cà sừng vào thành chuồng để đoán biết bước đi của đêm đang đến với ngày... Nhưng, tịnh không! Không, cho đến khi trời sáng bạch. Những âm thanh mà tôi chờ đợi vẫn ở đâu đó xa lắc xa lơ, vẫn như là không hề có ở cái buôn cao nguyên hơn một nửa người dân sống bằng nghề nương rẫy trồng trọt này.
Tôi đã có một đêm giữa buôn không cả tiếng gà. Tôi nhớ câu ca dao thành máu thịt của người xưa: “Gió đưa cành trúc la đà / Tiếng chuông Trấn Vũ canh gà Thọ Xương”. Cả ngàn năm người dân nước Việt lắng nghe tiếng gà trong đêm để biết nhịp thời gian, chia tiếng gà trong đêm thành những canh gà, để rồi dựa vào đó giữ thói quen thức sớm dậy khuya, bán buôn, đồng áng... Thời chiến tranh, cha ông cũng đã lấy tiếng gà trong đêm làm tín hiệu tấn công kẻ thù. Và ngay cả những mối tình thấm đẫm nước mắt, đẫm màu lãng mạn, cũng lấy canh gà làm thời khắc hò hẹn cùng nhau./.
Có một ngày, ta trở về thăm chốn cũ, lặng yên bên thềm giếng xưa, chiếc giếng khơi vẫn một mình đứng đó, cất giữ giùm ta bao kỷ niệm, bao ký ức thân thương, đợi ta trở về.
Đôi ta là nghĩa tào khang/ Xuống khe bắt ốc lên rừng hái rau. Có một người con luôn nhớ mẹ hay nói câu đó trước khi bắt đầu kể chuyện của bố và mẹ. Không hiểu sao mỗi lần mẹ kể là mỗi lần mưa dầm, cũng có thể mẹ chọn ngày mưa dầm để kể, cho nó hợp với câu chuyện, kiểu vậy.
Khi mọi loài hoa khác đã héo tàn hoặc thu mình cho qua mùa giá rét thì hoa dã quỳ lại bừng nở vàng tươi giữa cao nguyên mang đến cảm giác quyến rũ đến lạ thường.
Có muôn ngàn cách để kể về ba. Là chiếc lưng biến hóa thần kỳ thành ngựa cho con cưỡi nhong nhong. Là anh hùng dũng cảm giải cứu khi con mắc kẹt. Là siêu nhân giúp con hướng đến những việc làm tử tế. Nhưng với một người con, trên hết, ba là ánh nắng ấm áp chở che suốt cuộc đời này.
Quê hương là nơi mà chúng ta luôn muốn trở về khi mệt mỏi. Là nơi có vòng tay ba mẹ, của bạn bè, bà con hàng xóm yêu thương che chở. Là nơi có ngõ nhỏ heo may, cỏ dâng ngập lối, nơi có cây sung gốc đa còng lưng cõng tuổi, là bờ ao có con chuồn chuồn ớt nằm lim dim đợi nắng....
Hôm nay, khi ngồi lại với chính mình, tôi cảm thấy như vừa mở ra một cuốn sách cuộc đời, mỗi trang là một dấu ấn, mỗi chương là một câu chuyện đáng nhớ. Thời gian cứ thế trôi đi, và mỗi năm qua, tôi lại có dịp ngẫm lại những bước đi của mình. Những lần vấp ngã rồi đứng lên, những khoảnh khắc vui buồn đan xen, tất cả như một bức tranh sống động, đầy màu sắc. Tôi tự hỏi mình: mình đã trưởng thành hơn bao nhiêu?
0